Σύγχρονη Τέχνη εμπνευσμένη από την Πολιτιστική Κληρονομιά

Ο Γιώργος Διαμάντης μιλά με τον επιβλέποντα της έκθεσης Μεγακλή Ρογκάκο

 

 

Γ.Δ.:        Τι είναι η «Βρεταννία» του Προσαλέντη;

 

Μ.Ρ.:      Αυτός είναι ο τίτλος μίας έκθεσης πολυμέσων με 32 διεθνείς καλλιτέχνες (από Αργεντινή, Ελλάδα, Γερμανία, Ινδία, Ρουμανία και Ρωσία) που παρουσιάζεται τον Σεπτέμβριο του 2018 στην Ιόνιο Ακαδημία της Κέρκυρας.

 

Γ.Δ.:        Ποια είναι η σημασία του τίτλου;

 

Μ.Ρ.:      Η Βρεταννἰα ήταν ένα ολόγλυφο λίθινο σύμπλεγμα που ο Σερ Τόμας Μαίτλαντ, πρώτος Ύπατος Αρμοστής της Ιονίου Πολιτείας, ανέθεσε στον Παύλο Προσαλέντη, τον πρωτοπόρο Έλληνα γλύπτη, να φιλοτεχνήσει για να κοσμήσει το Ανάκτορο των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου στην Παλαιά Πόλη της Κέρκυρας. Αποτελείτο από την προσωποποίηση της Βρεταννίας με ασπίδα, περικεφαλαία και τρίαινα. Αριστερά της είχε τον Βρετανικό Λέοντα, σύμβολο δύναμης, και δεξιά το Ακροστόλιον της Απηδάλου Νηός (Πλώρη της Βάρκας χωρίς Τιμόνι) των Φαιάκων. Κοσμούσε την κορυφή της πρόσοψης του Ανακτόρου από το 1823.  Όταν οι Βρετανοί έδωσαν τις Ιόνιες Νήσους ως γαμήλιο δώρο στον νέο Βασιλέα Γεώργιο Α΄ της Ελλάδας το 1864, φυγάδευσαν ειδικά τη Βρεταννία και τον Λέοντα στη Μάλτα (το Ακροστόλιον βρίσκεται ακόμη στη θέση του), αλλά έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη τους.

 

Γ.Δ.:        Γιατί στην Ιόνιο Ακαδημία;

 

Μ.Ρ.:      Ο ιδανικός χώρος για την έκθεση αυτή ήταν το Ανάκτορο των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου, αλλά δυστυχώς δεν ήταν διαθέσιμο. Η Ιόνιος Ακαδημία ενδιαφέρθηκε για την έκθεση, καθότι το κτίριό της φιλοξενούσε την προτομή που φιλοτέχνησε ο Προσαλέντης για τον ιδρυτή της, Φρέντερικ Νορθ, κόμη του Γκίλφορντ, μέχρι που καταστράφηκε από βόμβα των Γερμανών το 1943. Η παρούσα έκθεση είναι η τελευταία από τρεις εκθέσεις που επιμελήθηκα και είναι αφιερωμένη στον μεγάλο Έλληνα γλύπτη.

 

Γ.Δ.:        Πώς ενδιαφέρει το θέμα σήμερα;

 

Μ.Ρ.:      Ο Παύλος Προσαλέντης είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση που εκκρεμεί να μελετηθεί σε βάθος και αξίζει της προσοχής του φιλότεχνου κοινού. Πολλά από τα σημαντικά δημιουργήματά του έχουν χαθεί. Κάποια βρίσκονται ακόμη σε ιδιωτικές συλλογές στην Κέρκυρα και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εκκρεμεί να εντοπισθούν και να μελετηθούν μουσειολογικά. Πάντως, με την ευκαιρία του Φεστιβάλ Κέρκυρας 2018, που οργάνωσε το Ίδρυμα Κερκυραϊκής Κληρονομιάς για να εορτάσει τη δισεκατοντήριδα από την ίδρυση του Τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου, δόθηκε μία ευκαιρία να αναδειχθεί η «Βρεταννία» του Προσαλέντη ως πολιτιστική γέφυρα ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βρετανία.

 

Γ.Δ.:        Μπορείτε να σχολιάσετε περιγράφοντας  μερικά  χαρακτηριστικά έργα;

 

M.Ρ.:Καθότι όλα τα έργα δημιουργήθηκαν με ανάθεση στους καλλιτέχνες σε εκτενές χρονικό διάστημα, το θέμα της Βρεταννίας του Προσαλέντη ωρίμασε την έρευνά τους και οδήγησε σε εκπλήξεις. Ειδικά οι ξένοι καλλιτέχνες ανέπτυξαν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στα ευφάνταστα έργα τους, όπως ο Αργεντίνος Ρικάρντο Τσινάλι που έφερε σε διάλογο τη γλαύκα της Παλλάδας με τον κόρακα της Βρετανίας ή την Ινδή Σούμπα Ταπάρια που χρησιμοποίησε πρίσματα για να κινήσει το γλυπτό της Βρετανίας από τη θέση του ή τον Ισραηλινό Αμίκαμ Τόρεν που έκοψε τα γράμματα προπαγανδιστικού σλόγκαν σε προϋπάρχοντα πίνακα ή την Ρωσίδα Όλγκα Τόμπρελουτς που έκανε μία σύγχρονη ποπ εκδοχή της Βρεταννίας.

 

Γ.Δ.:        Ποια ήταν τα  επιμελητηριακά περιβάλλοντα από το τελειωτικό στήσιμο της έκθεσης;

 

M.Ρ.:Προέκυψαν κάποιες ενότητες έργων με τις τεχνικές του κολλάζ ή της μεικτής τεχνικής, άλλες με θέμα τη σχέση Βρεταννίας αφενός με τον Λέοντα και αφετέρου με τα συνοδευτικά της όργανα – ασπίδα, περικεφαλαία και τρίαινα. Ο συντηρητικός εκθεσιακός χώρος της Ιονίου Ακαδημίας σε δύο επίπεδα προσφέρθηκε ιδανικά για όλες τις διάφορες ενότητες.

 

Γ.Δ.:        Τι κατέδειξαν οι εικαστικές προτάσεις των καλλιτεχνών;

 

M.Ρ.:Η έκθεση αναδεικνύει τη συμβολική σημασία της Βρεταννίας του Προσαλέντη. Το χαμένο γλυπτό έγινε σύμβολο της σχέσης Ελλάδας και Βρετανίας, και στάθηκε αφορμή για σχολιασμούς άλλοτε με φλέγμα και άλλοτε με χιούμορ.

 

Γ.Δ .:       Τι κάνει την έκθεση αυτή δελεαστική στο φιλότεχνο κοινό;

 

Μ.Ρ.:      Με αφορμή τη Σύγχρονη Προοπτική της «Βρεταννίας» του Προσαλέντη παρουσιάζονται έργα από διεθνείς σύγχρονους καλλιτέχνες, που εμπνεύστηκαν από το θρυλικό γλυπτό. Η έκθεση δείχνει ότι το θέμα είναι διεθνούς ενδιαφέροντος. Οι προθέσεις των καλλιτεχνών ποικίλλουν από την αισθητική προσέγγιση, το χιούμορ μέχρι και την κριτική. Ξεχωρίζω ένα συλλογικό έργο από φοιτητές του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας υπό την επίβλεψη δύο καθηγητών τους, των Χάρη Κοντοσφύρη και Παναγιώτη Κυράτση. Παρουσιάζει μία επικαιροποίηση του θέματος με τη Γουόντερ Γούμαν, ως σεξοβόμβα, να ορθώνεται επάνω σε μία δεσμίδα χαρτονομισμάτων κρατώντας πόλο για σέλφι, αναμεταξύ δύο μηχανικών σκύλων με σαφή αναφορά στους ρομποτικούς κύνες που προστάτευαν το βασιλικό ανάκτορο της Σχερίας. Είναι μακέτα για μνημειακό έργο που θα προταθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για να παρουσιαστεί στη θέση του απολεσθέντος γλυπτικού συμπλέγματος.

 

Γ.Δ.:        Ποια είναι η μέχρι στιγμής ανταπόκριση του κόσμου στην έκθεση;

 

Μ.Ρ.:      Η «Βρεταννία» του Προσαλέντη είναι μέρος των φετινών εκδηλώσεων του Ιδρύματος Κερκυραϊκής Κληρονομιάς, που τελούν υπό την αιγίδα της Βρετανικής Πρεσβείας στην Ελλάδα, των Υπουργείων Πολιτισμού και Τουρισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Δήμου Κέρκυρας (www.corfuheritagefoundation.org/events/). Ο κόσμος έχει εκτιμήσει την έκθεση για την προσφορά της – την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς από διεθνείς σύγχρονους καλλιτέχνες. Την έκθεση συνοδεύει ένας πλήρως εικονογραφημένος κατάλογος με σχολιασμό από τους τέσσερις επιστημονικούς συνεργάτες της έκθεσης – Ιωάννη Ν. Αρχοντάκη, Γεωργία Δαμιανού, Γεωργία Κουρκουνάκη και Κωνσταντίνο Β. Πρώιμο (ISBN: 978-618-83770-0-4). Η έκθεση προγραμματίζεται να ταξιδέψει το 2019 στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χανίων - Ελαιουργείον. Υπάρχει ενδιαφέρον και να παρουσιασθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Φωτογραφική καταγραφή της έκθεσης Φλώροι εικαστικοί