Γράφει ο Σταμάτης Γαλάνης
«Είχα πειστεί ότι ήταν χωρίς άλλο αυτή η γυναίκα που όχι μόνο ήταν ικανή να με βοηθήσει να νιώσω το αληθινό εγώ μου,μα που μπορούσε ακόμη με κάποια μάγια, να με λυτρώσει από την τυραννία των σκοτεινών εντυπώσεων της ζωής. Τότε η ψυχή μου θα ξαλάφρωνε μια για πάντα και θα άναβε από την φωτιά μιας μεγάλης δύναμης, μιας μεγάλης χαράς». (Η πρώτη αγάπη, Μαξίμ Γκόρκυ, 1895)
Ο MAXIM GORKY γεννήθηκε το 1868 στην Ρωσία. Ήταν συγγραφέας και στοχαστής και έγινε αρκετά δημοφιλής για τον πολιτικό-κοινωνικό ακτιβισμό του. Από παιδική ηλικία ταξίδεψε σχεδόν σε όλη την Ρωσία και γνώρισε από κοντά την φτώχεια, την πείνα, την δυστυχία και την εξαθλίωση του λαού του. Εικόνες που αργότερα θα βοηθούσαν στον πολιτικό του αγώνα αλλά και το συγγραφικό του έργο. Το 1892 ξεκινά να γράφει και μέσα σε λίγα χρόνια τα διηγήματα του γίνονται ευρέως γνωστά, όχι μόνο στην Ρωσία αλλά και την Ευρώπη. Αρχές του 1900 γνωρίζεται με τον Λένιν και γράφεται στο Κομμουνιστικό κόμμα. Ξεκινά τον αγώνα για την ελευθερία του λαού και γίνεται διευθυντής του περιοδικού ‘Νέα Ζωή’, όπου και εκθέτει τις ριζοσπαστικές απόψεις του. Μετά την Ρωσική επανάσταση η χώρα βρίσκεται σε μια περίοδο αναταραχών. Ο Γκόρκυ συγκρούεται ιδεολογικά με τον Λένιν και αποφασίζει να εγκαταλείψει την χώρα, καθώς αντιλαμβάνεται πως κινδυνεύει. Από το εξωτερικό συνεχίζει το συγγραφικό του έργο, το οποίο πλέον προσανατολίζεται πάνω στον λαό, τα προβλήματα του, και ειδικά στις τάξεις που βασανίζονται αλλά δεν μπορούν κιόλας να καταφέρουν την καλυτέρευση της ζωής τους. Οι χαρακτήρες που δημιουργεί είναι τίμιοι, ανθρώπινοι. Έχουν ελλατώματα, πάθη αλλά και μια σπουδαία κοινωνική ηθική. Τα ερωτήματα για την ελευθερία, την αναζήτηση, την ισότητα και την κοινωνική, πολιτιστική πρόοδο απαντούνται στις νουβέλες του μεγάλου συγγραφέα. Μερικά σπουδαία έργα του είναι τα «Η Πρώτη Αγάπη», «ο Χαφιές», «Μια νύχτα στην Στέππα», «Ο Προσκυνητής», «Οι Αλήτες», «Στα ξένα Χέρια», και φυσικά τα πασίγνωστα έργα «Στον Βυθό» και «Η Μάνα». Ο Μαξίμ Γκόρκυ δεν επέστρεψε ποτέ μόνιμα πίσω στην Ρωσία. Δέχτηκε τιμές από τον πρόεδρο Στάλιν, με τον οποίο διατηρούσε φιλικές επαφές. Πέθανε το 1936. Ύστερα από τον θάνατο του, το έργο του άνθισε στην μεταμοναρχική Ρωσία και πλέον θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους λαικούς συγγραφείς της χώρας.
Στιγμές από τον «ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗ», εκδόσεις Κοροντζή
«Η αλητεία έχει μια γοητεία ακατανίκητη. Να νιώθεις πως λευτερώθηκες από κάθε υποχρέωση, από κάθε θελειά που σου πνίγει την ζωή, όταν ζεις ανάμεσα στο κοπάδι, από κάθε τιποτένιο μπελά που ένας ένας σωριάζονται απάνω σου αναρίθμητοι και σου κάνουν την ζωή μαράζι από την πλήξη. Και για ποιο λόγο; Γιατί είσαι αναγκασμένος να ντύνεσαι σεμνά, να μιλάς ευγενικά, να φέρεσαι αναλόγως με τους κανόνες της καλής συμπεριφοράς, και όχι όπως τραβάει η όρεξη σου»
«Οι περισσότεροι άνθρωποι μοιάζουν με μπακιρένια καπάκια, δεν διαφέρουν καθόλου μεταξύ τους παρά μόνο στην χρονολογία που κόπηκε το νόμισμα. Μπορεί βέβαια η μία δεκάρα να είναι λιωμένη και η άλλη καινούργια, αλλά από αξία όλες ίδιες είναι.»
«Σου έτυχε ποτέ φίλε μου να σε ζήσει γυναίκα; A, είναι ωραία συγκίνηση, αξίζει! Είσαι ταυτόχρονα αντικείμενο της γυναίκας και αφέντης της. Σε αγοράσανε σαν παιχνίδι μα εσύ παίζεις με αυτή που σε αγόρασε.»
«Πείνα ξέρεις τι πάει να πει; Μου έτυχε κάποτε να μην βάλω στο στόμα μου ούτε ένα ψίχουλο, συνέχεια δυο μερόνυχτα. Και σαν αρχίζει το στομάχι σου να γουργουρίζει νιώθεις τότε την διάθεση να σκοτώσεις άνθρωπο για ένα κομμάτι ψωμί. Όλα τα επιτρέπεις στον εαυτό σου – μα δεν είναι ποιητική αυτή η διάθεση για το έγκλημα;»
«Για πρώτη φορά στην ζωή μου με έπιασε κάτι σαν κρίση, μια επιδημία πλήξης. Μια ανυπόφορη πλήξη που σκοτώνει την ψυχή. Νομίζω πως καμία άλλη αρρώστια δεν κατακουρελιάζει έτσι τον άνθρωπο όσο η πλήξη.»
Για το POLISPOST, Μάιος 2020
