Η είδηση για την εμφάνιση του ιού Sars-Cov-2, στην «αυγή» του 2020, καθώς και η πανδημία την οποία προκάλεσε παγκοσμίως πολύ σύντομα έχουν, αναμφίβολα, αλλάξει ριζικά τις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων – προς το χειρότερο για τη συντριπτική πλειοψηφία. Πώς, όμως, συνέβη αυτό;
Η αλήθεια είναι πως ο καθένας και η καθεμία έχουν να διηγηθούν τις δικές τους ιστορίες, οι οποίες αναμφίβολα αποδεικνύουν πόσο μεγάλη ήταν η αλλαγή στις ζωές τους και το πλήγμα που δέχθηκαν: Από την απώλεια αγαπημένων προσώπων μέχρι τη θέση εργασίας που χάθηκε ή είναι πλέον αβέβαιη και από τα ψυχολογικά προβλήματα που προκάλεσε η απομόνωση και η καραντίνα μέχρι το χάος της τηλεργασίας και της τηλεκπαίδευσης.
Παρ’ όλα αυτά, επειδή τελικά οι αριθμοί είναι αυτοί που αποτυπώνουν καλύτερα από οτιδήποτε άλλο την αμείλικτη πραγματικότητα, επιλέξαμε να αναζητήσουμε κάποιους από τους πιο ενδεικτικούς που «σφράγισαν» την τελευταία διετία. Αν και ενδέχεται να υπάρχουν ορισμένες αποκλίσεις, το σίγουρο είναι πως αποτυπώνουν αυτό που αποκαλείται «τάξη μεγέθους» – και γι’ αυτό, είναι συγκλονιστικοί!
Τρομακτικό το ανθρώπινο κόστος
Πρώτα από όλα, φυσικά, μετράει το κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Ο επίσημος αριθμός αρκεί για να προκαλέσει σοκ, καθώς ξεπερνά τα 5,5 εκατομμύρια σε όλο τον πλανήτη. Ο πραγματικός, όμως, φαίνεται πως είναι σαφώς μεγαλύτερος, μιας και σύμφωνα με υπολογισμούς είναι υπερδιπλάσιος!
Εδώ, φυσικά, πρέπει να προσθέσουμε και άλλες πλευρές: Τα εκατομμύρια των ανθρώπων που ναι μεν επέζησαν, αλλά είδαν την υγεία τους να κλονίζεται ανεπανόρθωτα εξαιτίας της νόσησης. Εκείνους που συνεχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα, μήνες μετά την ανάρρωσή τους. Τους αμέτρητους που είδαν τα δικά τους προβλήματα υγείας να μην αντιμετωπίζονται, εξαιτίας του «φρακαρίσματος» των νοσοκομείων. Και πολλές ακόμη.
Συντριπτικό υπήρξε το πλήγμα εξαιτίας της πανδημίας και για δύο ακόμη κοινωνικές ομάδες: Τους εργαζόμενους και τους μαθητές και σπουδαστές.
Στις τάξεις των πρώτων, δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι βρέθηκαν από τη μία μέρα στην άλλη είτε χωρίς δουλειά είτε στο «ράφι» της αναστολής, μην γνωρίζοντας εάν η επιχείρησή τους θα καταφέρει να επιβιώσει. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), χάθηκαν παγκοσμίως δισεκατομμύρια ώρες δουλειάς. Κι αυτό είχε ως αποτέλεσμα, εκτός των άλλων, να πληγεί ανεπανόρθωτα η παραγωγή και να προκληθούν σοβαρά προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες – κάτι που επίσης συμβάλει στο κύμα της ακρίβειας.
Ο κίνδυνος της «χαμένης γενιάς»
Όσο για τη νεολαία, δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και προειδοποιούν ότι ενδέχεται να έχουμε να κάνουμε με μια «χαμένη γενιά», τις συνέπειες της οποίας θα βιώσουμε στο άμεσο μέλλον. Τα στοιχεία δε της UNICEF για τις χαμένες ώρες δια ζώσης διδασκαλίας μαρτυρούν του λόγου το αληθές.
Με τα παιδιά να μένουν κλεισμένα στο σπίτι, μακριά τόσο από το σχολείο όσο και από τις υπόλοιπες δραστηριότητες που εγγυώνται την ομαλή κοινωνικοποίησή τους, το κόστος είναι κυριολεκτικά ανυπολόγιστο. Η «αποκλειστικότητα» του Διαδικτύου, ως μια εναλλακτική (και αναγκαστική, συχνά) μορφή επικοινωνίας έχει επιδράσει καθοριστικά – ενδεχομένως και καταστροφικά – σε εκατομμύρια «παρθένες» ψυχές.
Όπως είναι προφανές και αναμενόμενο, επίσης, η πρωτοφανής υγειονομική κρίση είχε τεράστιες συνέπειες και στην οικονομία. Από τη μία, εκτροχιάζοντας σχέδια ανάπτυξης και προϋπολογισμούς, καθώς η άμεση και ζωτική ανάγκη ήταν να συνεχίσει να χτυπά η «καρδιά» της – η παραγωγή και η κατανάλωση. Με αποτέλεσμα, όπως όλοι γνωρίζουμε πλέον, την εκτίναξη του δημόσιου χρέους σε «πολεμικά» επίπεδα, που έχει φέρει αρκετές χώρες κυριολεκτικά με το ένα πόδι στον γκρεμό της χρεοκοπίας.
Οι ανισότητες και η επόμενη «έκρηξη»
Από την άλλη, η επιδείνωση των κοινωνικών ανισοτήτων σε ολόκληρο τον πλανήτη, σε πλούσιες και φτωχές χώρες, κυριολεκτικά «βγάζει μάτι». Άλλωστε, την ώρα που εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι βρέθηκαν σε κατάσταση απόλυτης φτώχειας, με βάση τα στοιχεία του ΟΗΕ, μια ολιγομελής ομάδα δισεκατομμυριούχων είχε τον πλούτο της να εκτινάσσεται σε ασύλληπτα επίπεδα, συγκρινόμενη πλέον με εκείνη ολόκληρων κρατών.
Το ρήγμα, πλέον, είναι τόσο μεγάλο, ώστε αναγκάζει πολλούς – πολιτικούς ηγέτες, διεθνείς οργανισμούς και αναλυτές – να προβλέπουν ότι εκεί βρίσκεται η αιτία και η «καύσιμη ύλη» που θα προκαλέσει την επόμενη μεγάλη, παγκοσμίως διαστάσεων, κοινωνική έκρηξη.
