Ισχυρές είναι οι αντιστάσεις στο εσωτερικό της Ε.Ε. κατά νέων υπερβάσεων για την αντιμετώπιση της πολυσχιδούς κρίσης που ξέσπασε με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Στη δήλωσή της, καταφθάνοντας στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έδωσε το στίγμα, τονίζοντας ότι «πρέπει να απαγκιστρωθούμε από την εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα», εγχείρημα που απαιτεί «τεράστιες επενδύσεις» στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Από την πλευρά της, η Σουηδή πρωθυπουργός Μαγκνταλένα Αντερσον είπε ευθέως ότι «θα πρέπει να ξοδέψουμε περισσότερα στην άμυνα».
Ωστόσο σε τρία κρίσιμα μέτωπα –νέες κυρώσεις, χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Ουκρανία και την εκ νέου προσφυγή σε κοινό δανεισμό για τη χρηματοδότηση των αναγκαίων επενδύσεων και τη στήριξη των καταναλωτών– δεν αναμένεται να υπάρξει κάτι χειροπιαστό στην κοινή διακήρυξη των «27». Η διακήρυξη αναμένεται ότι θα αναφέρει πως «η Ουκρανία ανήκει στην ευρωπαϊκή μας οικογένεια» και ότι «θα ενισχύσουμε περαιτέρω τους δεσμούς μας και θα εμβαθύνουμε την εταιρική μας σχέση». Πέντε έως έξι χώρες επέμεναν έως χθες σε μια πιο ξεκάθαρη διατύπωση υπέρ της μελλοντικής ένταξης της Ουκρανίας στην Ε.Ε. Μεγάλος αριθμός κρατών-μελών, ωστόσο (περίπου οι μισές, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα), δεν επιθυμούν να κινηθούν σε αυτήν την κατεύθυνση. «Δεν υφίσταται η έννοια της fast track ένταξης», δήλωσε προσερχόμενος στη Σύνοδο ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε (η Ολλανδία είναι υπέρμαχος της τήρησης των κανόνων της ενταξιακής διαδικασίας). Ο κ. Ρούτε πρόσθεσε ότι με τη θέση αυτή συμφωνούν όλες οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης.
Στο επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής η ενεργειακή ανεξαρτησία της Ενωσης, το ευρωομόλογο και το ενδεχόμενο νέων κυρώσεων προς τη Ρωσία.
«Δεν θέλουμε να δώσουμε υποσχέσεις που δεν θα μπορέσουμε να τηρήσουμε», όπως το έθεσε μία ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή. Υψηλόβαθμος Ευρωπαίος διπλωμάτης ανέφερε ως εναλλακτικές στην αναφορά σε προοπτικές ένταξης το ενδεχόμενο να συμπεριληφθεί η Ουκρανία στο πρόγραμμα Erasmus, να αποκτήσει πρόσβαση σε χρηματοδοτικά προγράμματα και να συμμετέχει τακτικά σε συναντήσεις του Συμβουλίου της Ε.Ε.
Αντίστοιχα απρόθυμες –σε αυτή τη φάση τουλάχιστον– είναι χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία να εξετάσουν το ενδεχόμενο νέου κοινού δανεισμού στα πρότυπα του Ταμείου Ανάκαμψης. Η πρόταση είναι της γαλλικής προεδρίας. Οπως ανέφερε ο οικοδεσπότης της Συνόδου, Εμανουέλ Μακρόν, «χρειαζόμαστε ιδιωτικές, δημόσιες και κοινές ευρωπαϊκές δαπάνες» για τα μεγάλα στρατηγικά ζητήματα της ενέργειας, της άμυνας, της διατροφής και της βιομηχανίας. Η Γαλλία απολαύει της πλήρους στήριξης της Ιταλίας στο θέμα του κοινού δανεισμού. Η Ισπανία δηλώνει κι αυτή ανοιχτή στο να το εξετάσει, όπως –πιο απροσδόκητα– και η Αυστρία, σύμφωνα με δηλώσεις χθες του καγκελαρίου Καρλ Νεχάμερ. Ο ίδιος υψηλόβαθμος Ευρωπαίος διπλωμάτης, ωστόσο, σημείωνε λίγο πριν από την έναρξη της Συνόδου ότι η πρόταση για κοινά ομόλογα «δεν είναι στο τραπέζι» στις Βερσαλλίες. Tόνιζε δε ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια αξιοποίησης πόρων που δεν έχουν ακόμα χρησιμοποιηθεί, τόσο από το αρχικό πακέτο του Eurogroup για την αντιμετώπιση της πανδημίας (Απρίλιος 2020) όσο και από τα δάνεια του RRF (231 δισ. από το RRF έχουν μείνει στο συρτάρι καθώς πολλά κράτη-μέλη δεν τα έχουν αιτηθεί). Σχετικά με το ενδεχόμενο νέων κυρώσεων, στο προσχέδιο κοινής διακήρυξης τα κράτη-μέλη δήλωναν την ετοιμότητά τους να υιοθετήσουν νέα περιοριστικά μέτρα (η φράση «αν χρειαστεί», που υπήρχε σε προηγούμενο προσχέδιο, έχει απαλειφθεί). Ο Λετονός πρωθυπουργός Κριστιάνις Κάρινς, στη δική του δήλωση, τάχθηκε υπέρ ενός συνολικού εμπάργκο κατά των ρωσικών ενεργειακών προϊόντων.
Ωστόσο και στο μέτωπο αυτό η Γερμανία, συνεπικουρούμενη από την Ολλανδία και από χώρες με υψηλό βαθμό εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα (Αυστρία, Ουγγαρία, Βουλγαρία), μπλοκάρει την επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. «Πρέπει να φροντίσουμε ο αντίκτυπος [από πιθανό περιορισμό στις εισαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων] να είναι ο ελάχιστος δυνατός», δήλωσε χθες ο Ολαφ Σολτς. Ιταλική κυβερνητική πηγή, πάντως, ανέφερε στην «Κ» ότι η Ρώμη «δεν θα μπλοκάρει τα μέτρα για την ενέργεια, όποια κι αν είναι αυτά».
Το Βερολίνο και η Χάγη, επίσης, τάσσονται κατά του αποκλεισμού των ρωσικών πλοίων από ευρωπαϊκά λιμάνια, με το επιχείρημα ότι είναι ένα μέτρο που είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί και που θα πλήξει το εμπόριο με τη Ρωσία και σε τομείς που δεν περιλαμβάνονται στις κυρώσεις.
