Ακόμα και τον κίνδυνο να αναγκαστούν να σταματήσουν ιδιωτικά έργα (κατοικίες και γραφεία) που βρίσκονται σε εξέλιξη αντιμετωπίζουν οι κατασκευαστές – developers, λόγω της εκτίναξης του κόστους των υλικών και της ενέργειας.
Όπως σημειώνουν στελέχη της αγοράς, ανεξάρτητα από την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία, το βέβαιο είναι ότι δεν μπορεί να γίνει καμία πρόβλεψη – εκτίμηση για το επόμενο εξάμηνο όσον αφορά τη διαμόρφωση των τιμολογίων βασικών υλικών κατασκευής, με ό,τι αυτό σημαίνει για την πορεία της αγοράς και των τελικών τιμών για τον καταναλωτή.
Τα παραπάνω συμβαίνουν ενώ έχει προηγηθεί κατά τη διάρκεια του 2021 μια πολύ μεγάλη αύξηση του συνολικού κόστους των ιδιωτικών έργων – οικοδομών, έως και 40%, εξαιτίας των συνεπειών της πανδημίας. Τότε τα στελέχη της κτηματαγοράς ήταν αισιόδοξα ότι δεν θα άλλαζε η θετική πορεία της αγοράς, καθώς έπειτα από την πολυετή οικονομική κρίση στη χώρα η ανάγκη για νέες κατασκευές (με άλλα λόγια η ζήτηση) θα «χώνευε» την αύξηση των τιμών.
Τα εν εξελίξει
Στην παρούσα φάση έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη από τις μεγάλες εταιρείες και κυρίως αυτά τα οποία κατασκευάζονται έχοντας ήδη αγοραστή ή μισθωτή δεν σταματούν. Υπάρχουν συμβόλαια και αυτό σημαίνει ότι το επιπλέον κόστος που προκύπτει θα το επωμιστούν οι κατασκευαστές, εκτός αν υπάρχει σχετική πρόβλεψη στη συμφωνία.
Ωστόσο, για ένα χρονικό διάστημα, του οποίου η διάρκεια δεν είναι δυνατόν αυτή τη στιγμή να εκτιμηθεί, δεν αναμένεται να ξεκινήσει καμία νέα ιδιωτική κατασκευή.
Τα μηνύματα από το εξωτερικό είναι ενδεικτικά. Παράγοντες που είναι σε θέση να γνωρίζουν, αναφέρουν ότι ήδη έχουν σταματήσει έργα στο εξωτερικό εξαιτίας της αβεβαιότητας που δημιουργεί η εκτίναξη των τιμών των υλικών κατασκευής.
Επιπλέον, όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, αυξάνεται ο κίνδυνος η τελική τιμή μιας κατοικίας ή ενός γραφειακού χώρου, σε συνδυασμό με την αύξηση του κόστους του δανεισμού, να καταστεί απαγορευτική για τον τελικό καταναλωτή. Εν κατακλείδι, στελέχη της αγοράς έχουν αρχίσει να συζητούν ακόμα και το χειρότερο σενάριο, που είναι μια βίαιη διακοπή της ανάπτυξης του real estate, καθώς οι τιμές θα έχουν αυξηθεί σε σημείο που δεν υπάρχουν αγοραστές.
Διαδικασία αναπροσαρμογής των τιμών στα δημόσια έργα
Ανησυχία επικρατεί και για τις δημόσιες υποδομές και την αύξηση του κόστους κατασκευής τους που αναπόφευκτα θα παρατηρηθεί το επόμενο διάστημα. Έπειτα από μια σχεδόν δεκαετή περίοδο που το Δημόσιο δεν είχε προκηρύξει έργα, σήμερα είναι σε εξέλιξη διαγωνιστικές διαδικασίες για σειρά από υποδομές. Σε εφαρμογή έχει τεθεί από το υπουργείο Υποδομών ένα σύστημα για τον υπολογισμό της αύξησης του κόστους των υλικών, ώστε να γίνεται η σχετική αναπροσαρμογή για τους αναδόχους και η προοπτική είναι (με βάση σχετική πρόβλεψη στον αναθεωρημένο νόμο 4412) η διαδικασία να αυτοματοποιηθεί.
Ωστόσο είναι άγνωστο πώς η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει το επόμενο διάστημα την αύξηση του συνολικού κόστους των υποδομών που έχουν ξεκινήσει ή θα ξεκινήσουν στο άμεσο μέλλον, έχοντας προϋπολογισμούς προ ρωσο-ουκρανικής κρίσης.
Αναφορικά με το ενδεχόμενο να σημειωθεί καθυστέρηση στην έναρξη έργων, προς το παρόν δεν υφίσταται κάποια ένδειξη (άλλωστε για τα περισσότερα έργα υπάρχει δρόμος μέχρι να υπογραφούν).
Ασφαλιστική δικλίδα
Για την πιθανότητα να σταματήσουν έργα σε εξέλιξη, υφίσταται, όπως προαναφέραμε, η ασφαλιστική δικλίδα της αναπροσαρμογής των τιμών, στον βαθμό που αυτή καλύπτει τους κατασκευαστές. Σύμφωνα όσα είπε προχθές, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, στο περιθώριο εκδήλωσης για την πρώτη φάση της γραμμής 4 του Μετρό της Αθήνας, η ανησυχία αφορά κυρίως τα μικρότερα έργα τα οποία ανατέθηκαν με μεγάλες εκπτώσεις.
Ο κ. Καραμανλής τόνισε ότι «το τελευταίο πράγμα που θέλουμε είναι αυτά τα έργα να μπλοκάρουν. Ειδικά τώρα που συμβασιοποιούνται σε όλη τη χώρα, μόνο από το υπουργείο μας έργα άνω των 3,5 δισ. ευρώ, ενώ ήδη έχουν συμβασιοποιηθεί άλλα, ύψους 6,5 δισ. ευρώ».
Με ταχείς ρυθμούς
Το κόστος κατασκευής αυξανόταν με ταχείς ρυθμούς τους τελευταίους μήνες του 2021 και στις αρχές του 2022, ως αποτέλεσμα του πληθωριστικού κύματος που προκάλεσε η κρίση της πανδημίας στην παγκόσμια οικονομία, μια τάση που αναμένεται να ενταθεί λόγω της κρίσης που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι οικονομικές κυρώσεις. Ο Γενικός Δείκτης Τιμών Υλικών Κατασκευής Νέων Κτηρίων Κατοικιών αυξήθηκε κατά 7,3% τον Ιανουάριο 2022, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Ιανουαρίου 2021, έναντι αύξησης 0,3% που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση των αντίστοιχων δεικτών του έτους 2021 με το 2020. Ο Γενικός Δείκτης κατά τον μήνα Ιανουάριο 2022, σε σύγκριση με τον δείκτη του Δεκεμβρίου 2021, παρουσίασε αύξηση 0,8%, έναντι αύξησης 0,7% που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση των αντίστοιχων μηνών των ετών 2021 και 2020.
