Ψάχνοντας την καταγωγή του Ήρωα πρέπει να στραφούμε προς τα ομηρικά ακρογιάλια. Εκεί όπου το κύμα σκάει στη μακρινή αμμουδιά και κείνος σηκώνεται αργά, τεράστιος, σιδερόφραχτος κι αρματωμένος, γεμάτος φύκια κι αλμύρα, λέξεις κι αφηγήσεις. Είναι ο πρώτος Ήρωας της ελληνικής Ιστορίας και έρχεται να διακοινώσει τα μυθικά γεγονότα που έζησε, για να περισωθούν σε ένα Έπος – στην Τέχνη δηλαδή, αφού αυτή είναι η πρώτη μνήμη της ανθρωπότητας. «…Η ονειρική πραγματικότητα του κόσμου που μας αναλογεί», γράφει ο Γκεόργκ Λούκατς, ενώ διευκρινίζει ότι «..ποτέ ο Ήρωας του Έπους δεν είναι άτομο αλλά η μοίρα μιας κοινότητας». Εκεί στο Λόγο ενδημεί ο Ήρωας, αφού το Έπος είναι ο κοινωνικός και μυθιστορηματικός του χώρος. Στην κλασσική λογοτεχνία, αργότερα, περνάει στα ηρωικά παραμύθια των λαών και στα παιδικά-νεανικά αφηγήματα. Καταγωγικά εμφανίζεται σαν συνέχεια των Θεών και κυρίως των ημίθεων, που οι άνθρωποι τους ένιωθαν πιο πολύ γήινους σαν κι αυτούς, άρα δικούς τους. Στην Ιστορία ο Ήρωας πότε υπηρετεί τον τροπαιοφόρο βασιλιά και πότε μάχεται για τον κοινό θνητό και με τη δράση του αποκτά φήμη και δόξα. Συχνά δεν κινείται μόνο στο χώρο του φυσικού – ψυχολογίας, αλλά και της μεταφυσικής, ενώ καθορίζεται από την έννοια του πεπρωμένου και του αναπόφευκτου.
Ωστόσο το βιβλίο της Έλσας Κορνέτη δεν αναφέρεται στην ύπαρξη του Ήρωα συνολικά, αλλά σε κάτι πιο συγκεκριμένο: στη φάση της πτώσης του στη σημερινή εποχή και στις πολλές όψεις που έχει αυτή. Από την αρχή η συγγραφέας αποκαθηλώνει το σύγχρονο Ήρωα. Αναδεικνύει την ψευδότητα του προτύπου του σε καιρούς που η έννοια και η χρεία του βαθμιαία εκλείπουν, ενώ το πόνημα εκφράζει μια αμυδρή νοσταλγία για την παλιά εποχή των ιδανικών του.
Σαν μέθοδο ανάλυσης της αποκαθήλωσης χρησιμοποιεί η Ε.Κ. την καταιγιστική διάλυση των ιδιοτήτων του Ήρωα, σατιρίζει τις «χάρες» του, τα «υπεράνθρωπα» χαρακτηριστικά του και συστηματικά τον αποδομεί. Ανατέμνει όλα τα σημαντικά του «προσόντα» και τα ακυρώνει, με το δικό της έντεχνο τρόπο.
Η σύγκρουση ανάμεσα στον Ήρωα και στον κόσμο είναι δομικό στοιχείο των σχετικών αφηγήσεων της εποχής του. Ο Ηρακλής, ο Θησέας, ο Αχιλλέας, ο Παπαφλέσσας, οι τρεις Σωματοφύλακες, ..ο Δον Κιχώτης ως αντιήρωας ενδεικτικά, είναι όντα που έδρασαν για κάποιον άρχοντα ή για το λαό τους με κίνδυνο ή απώλεια της ζωής τους, για το κοινό συμφέρον της ύπαρξης και του πολιτισμού τους.
Κάθε κοσμογονικός μύθος περικλείει αναφορά σε Ήρωες, που έλυσαν προβλήματα του καιρού τους. Πολλοί εξ αυτών είχαν μαρτυρικό τέλος, με δόξα που μεγάλωνε τη φήμη τους και περνούσαν ευκολότερα στο μύθο. Αυτό περιγράφει η Έλσα Κορνέτη, μέσα από την ιδιόμορφη οπτική της γωνία,
«Ο ήρωας πέφτει / κι αναρωτιέται: πώς είναι αλήθεια / να τελειώσει η ζωή / για να ζήσεις;» – για να δοξαστείς.
Απελπισμένος και με ταυτότητα αζήτητη στην εποχή μας καταλήγει ανυπόληπτος μισθοφόρος και λεγεωνάριος, υπάνθρωπος στη διάθεση του εντολέα του, περιγράφεται διακειμενικά, στο βιβλίο. Ο εκπεπτωκώς Ήρως, κραταιός άλλοτε, στερούμενος τώρα αποδοχής και βλέποντας το τέλος του μύθου του να πλησιάζει, υποκρίνεται. Αναφέρει σχετικά η Ε.Κ : «η υποκρισία πλάσμα διάφανο, κροταλίζει αθόρυβα μόνο στ΄ αυτιά του εύθραυστου». Με έκκεντρες αλλά δηκτικές λέξεις τον λοιδωρεί και τον ταπεινώνει ανελέητα. Τον γκρεμίζει από το θρόνο του, που του εξασφάλιζε το αποτύπωμά του μέσα στο χρόνο. «..στιγμιαίος καφές ενάντια σε μελάνι διαρκείας…», γράφει ενδεικτικά και δηκτικά.
Ο Καμύ δήλωσε γι΄ αυτούς, τους κατ΄ εντολήν Ήρωες, «αισθάνομαι πιο κοντά στους ηττημένους απ’ ό,τι στους “αγίους” της μάχης. Ηρωισμός και θυσία δεν με αφορούν. Με ενδιαφέρει μόνο ο άνθρωπος».
«Ο ηρωισμός είναι απεχθής και απευθύνεται σε φανατικούς ανθρώπους, που νοσηρά διεγείρονται από τον θάνατο», συμπληρώνει και η Ιζαμπέλ Αλιέντε.
Σήμερα, κατά το βιβλίο της Έλσας Κορνέτη, ο Ήρωας εκποιεί την τόλμη και το ριψοκίνδυνο για την ασφάλεια. Γίνεται γελωτοποιός και εξευτελίζεται, αντί να προσφέρει χαρά. Ο βασιλιάς δεν τον χρειάζεται για να πετύχει επιρροή επί του λαού του, υπάρχουν παγκόσμιοι μηχανισμοί, έντυπα και συμφέροντα που επιτελούν αυτό το σκοπό. Έτσι το παλιό ίνδαλμα αγοράζει άκυρα παράσημα αυτοπεποίθησης από τα παλιατζίδικα. Οι ελάχιστες νίκες του δεν εντυπωσιάζουν τους ισχυρούς.
Το παράδοξο είναι ότι το πρότυπό του επιζεί ακόμα σε κάποιους τομείς της σημερινής κοινωνίας των μονεταριστικών δομών, των χρηματιστηρίων και της παγκοσμιοποίησης, περισσότερο σαν κίβδηλο υποκατάστατο, που εξυπηρετεί σκοπιμότητες, γι΄ αυτό προβάλλεται από κάποιους μόνο κύκλους κι από ανθρώπους μηχανορράφους και υστερόβουλους.
Ο λόγος της Έλσας Κορνέτη προχωρά χωρίς διακοπή, πρόζα που είναι σαφώς θεατρικός μονόλογος, με ποιητικές αποχρώσεις. Τα κείμενα – ποιήματα διακρίνονται από σχετικά ευρείες εισαγωγές, που αναλύουν τις πτυχές του ήρωα και σύντομα εντυπωσιακά συμπεράσματα. Η ευρυμάθεια της συγγραφέως τη βοηθά να κινείται άνετα στα φαινόμενα της γλώσσας και στα σχήματα λόγου, όπως οι άφθονες αλληγορίες. Έτσι χτίζει την άποψή της με ακρίβεια. Γράφει,
«Ο ήρωας πέφτει / Λιποτακτώντας εξιλεώνεται». Κι αλλού, «Η γενναιότητα είναι ένα σημείο μακρινό που χάνεται, στους υδρατμούς του τίποτα, είπε ο Ήρωας και αναλήφθηκε».
Όσο για τον Ήρωα τον αποχαιρετούμε με ένα πραγματικό συμβάν. To 1965 οι Beatles δέχονται πρόσκληση από το Buckingham, απονομής του MBE βραβείου, (Member of the Most Excellent Order of the British Empire), για το πολιτιστικό τους έργο. Ως τότε το βραβείο απονεμόταν σε Ήρωες πολέμου. Οι Βρετανοί διχάζονται, οι σύνδεσμοι βετεράνων ξεσηκώνονται αλλά ο Τζον Λένον δηλώνει ευθαρσώς, ότι «οι Beatles προσέφεραν ψυχαγωγία και χαρά στις ψυχές, όσο οι ήρωές σας σκότωναν κόσμο στα πεδία των μαχών».
culturebook.gr
