Ενα εντυπωσιακό, αλλά όχι ανεξήγητο φαινόμενο παρατηρείται αυτές τις ημέρες σε πολλά νησιά των Κυκλάδων. Σε πολλά λιμάνια είναι αισθητή η πτώση της στάθμης της θάλασσας, η οποία κατά αναφορές των κατοίκων φτάνει ακόμα και τα 20-30 εκατοστά. Το φαινόμενο οφείλεται στον συνδυασμό της πτώσης της ατμοσφαιρικής πίεσης στο Αιγαίο και στους παρατεταμένους ισχυρούς νοτιάδες, που έφθαναν χθες και τα 8 μποφόρ.
Για τους κατοίκους των νησιών του Αιγαίου, το φαινόμενο αυτό δεν είναι παράξενο, καθώς παρατηρείται μερικές φορές τον χρόνο. Για τους επισκέπτες, ωστόσο, δείχνει εντυπωσιακό, καθώς η στάθμη της θάλασσας δείχνει να έχει υποχωρήσει σημαντικά. Πού οφείλεται αυτή η μεταβολή; «Τις ημέρες αυτές όντως παρατηρείται σε πολλά νησιά των Κυκλάδων, των Δωδεκανήσων και του βορείου Αιγαίου μια πτώση της στάθμης της θάλασσας, η οποία κυμαίνεται από 10 έως 30 εκατοστά (το κατώτερο σημείο καταγράφηκε στις 27 Μαρτίου)», εξηγεί στην «Κ» ο Λεωνίδας Περιβολιώτης, επιστημονικός υπεύθυνος της Εθνικής Υποδομής Παρακολούθησης Θαλάσσιου Περιβάλλοντος («Ποσειδών») στο ΕΛΚΕΘΕ. «Πρόκειται για ένα φυσικό φαινόμενο, που δεν σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή. Η στάθμη της θάλασσας επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Οι βασικότεροι είναι οι μεταβολές της ατμοσφαιρικής πίεσης –η άνοδός της συμπιέζει την επιφάνεια της θάλασσας– και οι ισχυροί άνεμοι».
Τις ημέρες αυτές, λοιπόν, υπάρχει η σύμπτωση αυτών των δύο βασικών παραγόντων. «Εδώ και περίπου 10 ημέρες η ατμοσφαιρική πίεση είναι παρατεταμένα υψηλή (περίπου 18-20 μιλιμπάρ) σε μεγάλο μέρος του ελληνικού χώρου, ενώ είναι χαμηλή στον βαλκανικό χώρο. Αρα έχουμε κατ’ αρχάς τον πρώτο παράγοντα. Επειδή οι άνεμοι πνέουν από τις υψηλές προς τις χαμηλές πιέσεις, έχουμε ισχυρούς νοτιάδες στο Αιγαίο, που φτάνουν έως και τα 8 μποφόρ. Αρα έχουμε και τον δεύτερο παράγοντα. Οταν φυσούν ισχυροί νοτιάδες, μεταφέρουν τη θάλασσα στο Αιγαίο από τα νότια προς τα βόρεια και καθιστούν πιο ορατό το φαινόμενο. Εκτιμούμε ότι η συμπίεση της θάλασσας μπορεί να φθάσει κατά τόπους τα 20-30 εκατοστά, άρα να γίνει ορατή διά γυμνού οφθαλμού».
Οφείλεται σε μεταβολές της ατμοσφαιρικής πίεσης –η άνοδός της συμπιέζει την επιφάνεια της θάλασσας– και ισχυρούς ανέμους.
Το φαινόμενο αυτό δεν είναι σπάνιο. «Συμβαίνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα στη χώρα μας γιατί έχουμε συχνά παρατεταμένους ισχυρούς ανέμους, συνήθως στην αρχή της άνοιξης και του χειμώνα. Η διάρκεια του φαινομένου είναι τις περισσότερες φορές 8-10 ημέρες και η στάθμη της θάλασσας επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα μόλις εξασθενήσει το σύστημα που δίνει ισχυρούς νοτιάδες στο Αιγαίο».
Η πίεση που ασκούν οι άνεμοι στη θάλασσα στο νότιο και κεντρικό Αιγαίο έχει ως συνέπεια την άνοδο της στάθμης στα τουρκικά παράλια, στις ακτές της βόρειας Ελλάδας ή σε άλλα σημεία, ανάλογα με το φαινόμενο. Οπως εξηγεί ο κ. Περιβολιώτης, στο παρελθόν έχουν παρατηρηθεί υπερχειλίσεις σε κάποια λιμάνια, όπως της Σάμου. Οι κάτοικοι γνωρίζουν την περιοδικότητα αυτών των φαινομένων και δεν ανησυχούν».
Επιστημονικά στοιχεία
Να σημειωθεί ότι τα στοιχεία για την άνοδο ή πτώση της στάθμης στο Αιγαίο είναι διαθέσιμα στην πύλη της Εθνικής Υποδομής Παρακολούθησης Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (https://poseidon.hcmr.gr/) μέσω διαδραστικού χάρτη. Στην ίδια πηγή παρουσιάζονται όλα τα φαινόμενα που επηρεάζουν τον θαλάσσιο χώρο της χώρας: οι άνεμοι, η βροχόπτωση, η θερμοκρασία του αέρα, η μεταφορά σκόνης, η κατεύθυνση των κυμάτων και η στάθμη της θάλασσας. Η πληροφορία αυτή συγκεντρώνεται από το ΕΛΚΕΘΕ από σταθερούς πλωτήρες, παλιρροιογράφους στο επιχειρησιακό κέντρο του συστήματος «Ποσειδών» στην Ανάβυσσο.
