Η Ευρώπη έκανε το πρώτο βήμα απέναντι στον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, με το εμπάργκο στις εισαγωγές άνθρακα. Αν και προς το παρόν έχει αφήσει στο απυρόβλητο πετρέλαιο και φυσικό αέριο, όσο συνεχίζεται ο πόλεμος εντείνονται και οι πιέσεις για ένα συνολικό «μπλόκο» στις εισαγωγές ρωσικής ενέργειας. Μία τέτοια εξέλιξη θα συνιστούσε σοβαρά πλήγμα για τη ρωσική οικονομία και τον Πούτιν, αλλά θα «πονούσε» σημαντικά και τους ίδιους τους Ευρωπαίους – ανάλογα και με την εξάρτησή τους. Αυτό που γίνεται σαφές είναι πως η Ε.Ε. θα πρέπει να προχωρήσει σε μία – έστω και επώδυνη- διαδικασία απεξάρτησης.
Νέα μελέτη της UBS αποκαλύπτει ότι η Ελλάδα είναι απο τις πλέον εξαρτημένες οικονομίες της Ε.Ε. από τη ρωσική ενέργεια. Ωστόσο είναι και μεταξύ των κρατών – μελών που κινούνται με σταθερά βήματα προς την «απεξάρτηση».
Αυτή τη στιγμή οι ρωσικές εισαγωγές αντιστοιχούν στο 24% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (13% πετρέλαιο, 9% φυσικό αέριο και 2% άνθρακα). Ο άνθρακας καλύπτει το 10,2% του ενεργειακού μείγματος της Ε.Ε., με το 36% να εισάγεται (και το 46% των εισαγωγών να είναι από τη Ρωσία). Το φυσικό αέριο καλύπτει το 23,7% του ενεργειακού μείγματος της Ε.Ε. με το 84% να εισάγεται (το 39% από τη Ρωσία). Το πετρέλαιο καλύπτει το 34,5% του ενεργειακού μείγματος της Ε.Ε. με το 97% να είναι εισαγόμενο (23% από τη Ρωσία). Τα ποσοστά αποκαλύπτουν ότι το εμπάργκο στον άνθρακα είναι σαφώς πιο διαχειρίσιμο από ό,τι στο φυσικό αέριο ή στο πετρέλαιο. Ωστόσο και αυτό προβλέπεται να οδηγήσει σε άνοδο τις τιμές ενέργειας και το κόστος της βιομηχανίας.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της UBS το μερίδιο του ρωσικού πετρελαίου στη συνολική ενεργειακή κατανάλωση είναι υψηλότερη στις χώρες της Βαλτικής, στην Ελλάδα, τη Φινλανδία και τη Σλοβακία, το Βέλγιο και την Ολλανδία. Ο «εθισμός» της Ελλάδας στο ρωσικό πετρέλαιο είναι κυρίως αυτό που αυξάνει την έκθεσή της. Πιο περιορισμένη είναι η εξάρτηση από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και άνθρακα.
Μέτρα για περιορισμό των εισαγωγών ενέργειας
H UBS κάνει ιδιαίτερη αναφορά στη συμφωνία Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για το μεγαλύτερο και βαθύτερο υποθαλάσσιο καλώδιο στη Μεσόγειο που θα συνδέει τα δίκτυα ηλεκτρικού ρεύματος. Το project Εuro – Asia Ιnterconnector αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2024.
Στις πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια περιλαμβάνει και τον EastMed, τον υποθαλλάσιο αγωγό για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη, αν και θα πρέπει να σημειωθεί πως οι ΗΠΑ επιμένουν ότι δεν είναι «βιώσιμο» το project.
H Ελλάδα σχεδιάζει επίσης να επιταχύνει τις έρευνες για κοιτάσματα φυσικού αερίου, ενώ κεντρικό ρόλο στο σχέδιό της για διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας είναι και η επέκταση της αποθηκευτικής ικανότητας LNG στον Τερματικό Σταθμό της Ρεβυθούσας με την προσθήκη μίας ακόμα πλωτής δεξαμενής.
Στην έκθεση επισημαίνεται τέλος πως όταν το δεκαετές συμβόλαιο της Βουλγαρίας με τη Gazprom λήξει στα τέλη του 2022, η Σόφια θα αναζητήσει εναλλακτικούς προμηθευτές. Ένα από τα όπλα της θα είναι και ο διασυνδετήριος αγωγός με την Ελλάδα (IGB), που συνδέεται με τον TAP, οποίος μεταφέρει αζέρικο αέριο από την Ελλάδα στην Ιταλία. Η Βουλγαρία επίσης εξετάζει να αυξήσει τις εισαγωγές LNG μέσω τερματικών σταθμών της Ελλάδας.
