Ανατροπές στον τρόπο αξιολόγησης των εργαζομένων στο Δημόσιο αλλά και ένα εκτεταμένο σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής (μπόνους) των δημοσίων υπαλλήλων, με βάση την επίτευξη στόχων, εµπεριέχει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών που παρουσιάζει η «Κ».
Το νομοσχέδιο, που προωθεί ο αρμόδιος υπουργός Μάκης Βορίδης, θα τεθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να έρθει προς ψήφιση στη Βουλή εντός του Μαΐου. Περιλαμβάνει: την καθιέρωση ενιαίου πλαισίου δεξιοτήτων, θέση συμβούλου ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού και κοινό πλαίσιο αξιολόγησης των δημοσίων οργανισμών και φορέων.
Ειδικότερα, με βάση τις πρόνοιες του νομοσχεδίου προβλέπεται η καθιέρωση ενός συστήματος μπόνους, συνολικού ύψους 35 εκατ. ευρώ, που θα αφορά τους εξής τομείς:
- Σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής υπαλλήλων, που θα συνδέεται με το ετήσιο σχέδιο δράσης των υπουργείων (20 εκατ. ευρώ).
- Σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής υπαλλήλων που εμπλέκονται σε έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και στην υλοποίηση έργων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων (10 εκατ. ευρώ).
- Σύστημα κινήτρων για την επίτευξη δημοσιονομικών στόχων (5 εκατ. ευρώ).
Αναλυτικά το σύστημα χορήγησης μπόνους σε διάφορες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων θα λειτουργεί ως εξής:
Σχέδιο δράσης
Με βάση τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, κάθε Δεκέμβριο το υπουργικό συμβούλιο θα εγκρίνει τα ετήσια σχέδια δράσης των υπουργείων, που θα διαμορφώνονται προκειμένου να επιτευχθούν συγκεκριμένοι στόχοι. Στη συνέχεια θα καθορίζονται με νέα απόφαση του υπουργικού συμβουλίου, κατόπιν εισήγησης των υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών, οι υπηρεσίες κάθε υπουργείου ή του εποπτευόμενου φορέα του που σχετίζονται άμεσα με την υλοποίηση των ανωτέρω στόχων. Τέλος, ο προϊστάμενος κάθε διεύθυνσης των ανωτέρω υπηρεσιών ορίζει τους υπαλλήλους οι οποίοι εμπλέκονται άμεσα στην υλοποίηση των στόχων και είναι επιλέξιμοι για την καταβολή της επιπλέον αμοιβής.
Ταμείο Ανάκαμψης
Στο συγκεκριμένο πεδίο την ευθύνη επιλογής των έργων που εντάσσονται στο σύστημα του «μπόνους» έχει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών. Μπορούν, δε, να αφορούν: όσους υλοποιούν τα έργα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», τους υπαλλήλους της Διεύθυνσης Δημοσίων Επενδύσεων και της Ειδικής Υπηρεσίας Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος, της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ του υπουργείου Ανάπτυξης, της Κεντρικής Μονάδας Κρατικών Ενισχύσεων, αποκεντρωμένων μονάδων κρατικών ενισχύσεων, της γενικής γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Ερευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε.) του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, των τεχνικών υπηρεσιών των ΟΤΑ α΄ βαθμού και των Γενικών Διευθύνσεων Οικονομικών Υπηρεσιών των υπουργείων ευθύνης και των φορέων χρηματοδότησης, εφόσον εμπλέκονται σε έργα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και στην υλοποίηση έργων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Και πάλι η ευθύνη επιλογής των υπαλλήλων που μπορούν να λάβουν μπόνους δίνεται στους προϊσταμένους των εμπλεκόμενων υπηρεσιών.
Δημοσιονομικοί στόχοι
Στο συγκεκριμένο πεδίο στην εισήγηση θα προβαίνει ο υπουργός Οικονομικών, ενώ μπόνους θα μπορεί να δίνεται στους πολιτικούς υπαλλήλους και στο ένστολο προσωπικό των Γενικών Διευθύνσεων Οικονομικών Υπηρεσιών των υπουργείων, του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, καθώς και σε λοιπές υπηρεσίες και φορείς που εποπτεύονται από το υπουργείο Οικονομικών ή υπάγονται σε αυτό.
Σημειώνεται πως για τους εμπλεκομένους στα σχετικά προγράμματα υπαλλήλους, «η ανταμοιβή υπολογίζεται επί του βασικού μισθού και του επιδόματος θέσης ευθύνης, δεν συμψηφίζεται με την προσωπική διαφορά και δεν μπορεί να υπερβαίνει το δεκαπέντε τοις εκατό (15%) του αθροίσματος του ετήσιου βασικού μισθού και του επιδόματος θέσης ευθύνης».
Επιμόρφωση για όσους υστερούν
Σε πρόγραμμα επιμόρφωσης θα παραπέμπονται οι υπάλληλοι των οποίων η αξιολόγηση της απόδοσής τους θα είναι χαμηλή, χωρίς ωστόσο να προβλέπεται κάποια δυσμενής συνέπεια. Με το νομοσχέδιο καταργείται η βαθμολογία για τους δημοσίους υπαλλήλους, η οποία στην εφαρμογή της είχε καταντήσει προσχηματική, καθώς δινόταν πληθώρα αξιολογήσεων σε ασφαλή όρια βαθμολόγησης χωρίς να συνοδεύεται από συγκεκριμένη αιτιολόγηση. Η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών μέσω του νομοσχεδίου επιχειρεί να δοθεί έμφαση στην απόκτηση και ανάπτυξη περισσότερων δεξιοτήτων, ώστε οι υπάλληλοι να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής. Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη της Deloitte, κάθε χρόνο χάνεται το 30% της επιδεξιότητας των ανθρώπων, με την έννοια ότι οι εκάστοτε δεξιότητες που αποκτώνται απαξιώνονται με ταχείς ρυθμούς και δεν είναι πλέον χρήσιμες για την εργασία μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Εφόσον η αξιολόγηση ενός υπαλλήλου είναι χαμηλή, ο υπάλληλος σε συνεννόηση με τον προϊστάμενο εντοπίζουν, σύμφωνα με όσα ορίζει το νομοσχέδιο, τις δεξιότητες που χρειάζονται βελτίωση ή περαιτέρω ανάπτυξη. Στη συνέχεια προσδιορίζουν τον τρόπο και τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει ο υπάλληλος με την υποστήριξη του προϊσταμένου, μέσα από μια συγκεκριμένη και καθορισμένη διαδικασία που επίσης περιλαμβάνει υποχρεωτικά τρεις συναντήσεις τον χρόνο μεταξύ υπαλλήλου και αξιολογητή (προϊσταμένου). Σύμφωνα με το πνεύμα του νομοσχεδίου, οι προϊστάμενοι –για τους οποίους το πλαίσιο αξιολόγησης είναι αυστηρότερο– έχουν έτσι στα χέρια τους ένα εργαλείο βελτίωσης της ομάδας που διαθέτουν για να μπορέσουν να επιτύχουν τους στόχους που έχουν τεθεί. Σημειώνεται ότι οι στόχοι τίθενται σε επίπεδο οργανικής μονάδας/ομάδας και όχι υπαλλήλου.
Στο πλαίσιο της βελτίωσης των δεξιοτήτων τους οι υπάλληλοι θα πρέπει να παρακολουθούν υποχρεωτικά επιμορφωτικά προγράμματα απόκτησης και βελτίωσης δεξιοτήτων, τα οποία θα οργανώνονται στα πρότυπα των επιμορφωτικών προγραμμάτων που ήδη υλοποιεί το ΕΚΔΔΑ (Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης). Ηδη το ΕΚΔΔΑ πραγματοποιεί το πρόγραμμα επιμόρφωσης για τους εσωτερικούς ελεγκτές αλλά και το πρόγραμμα ψηφιακής επιμόρφωσης σε συνεργασία με τη Microsoft.
Προκειμένου να εξασφαλιστούν η αξιοπιστία και η διαφάνεια στη διαδικασία αξιολόγησης, στο νομοσχέδιο προβλέπεται η Συγκρότηση Επιτροπών Εποπτείας Αξιολόγησης. Οι επιτροπές αυτές θα αποτελούνται όπως προβλέπεται από α) ένα μέλος προερχόμενο από το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού με τον αναπληρωτή του, β) ένα μέλος προερχόμενο από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας με τον αναπληρωτή του, και γ) ένα μέλος προερχόμενο από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους με τον αναπληρωτή του, για τη διασφάλιση της ποιότητας της αξιολόγησης. Η επιτροπή είναι αρμόδια για την εξέταση των ενστάσεων των αξιολογούμενων αλλά και για τον εν γένει έλεγχο της διαδικασίας, προκειμένου να διαπιστώνονται πιθανές προσπάθειες «απενεργοποίησης» στην πράξη του συστήματος μέσω της επιλογής στόχων και βαθμών αξιολόγησης που κινούνται στην «ασφαλή» περιοχή.
Επίσης, κατά την αξιολόγηση του εκάστοτε προϊσταμένου οι άμεσα ιεραρχικά υφιστάμενοί του συμπληρώνουν και υποβάλλουν το έντυπο «Σφυγμός Ομάδας» για το έτος αναφοράς, με στόχευση την αποτύπωση του κλίματος και του τρόπου λειτουργίας της ομάδας. Στο ίδιο νομοσχέδιο προβλέπεται επίσης η καθιέρωση του ΚΠΑ (Κοινό Πλαίσιο Αξιολόγησης) ως επίσημου εργαλείου αυτοαξιολόγησης των δημόσιων φορέων και η παροχή κινήτρων εφαρμογής του (προτεραιότητα στον προγραμματισμό προσλήψεων και στην κινητικότητα). Καθιερώνεται επίσης ο θεσμός του συμβούλου ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού σε κάθε υπουργείο –εξαιρούνται τα υπουργεία Εξωτερικών, Προστασίας του Πολίτη, Εθνικής Αμυνας, και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής–, σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού, σε αυτοτελείς υπηρεσίες, σε αποκεντρωμένες διοικήσεις, σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που ανήκουν στη γενική κυβέρνηση.
