Περίπου 185 εκατομμύρια πουλιά μεταναστεύουν περνώντας πάνω από την Ελλάδα κάθε χρόνο τέτοια εποχή. Μάλιστα, από αυτά περίπου 30 εκατ. πρέπει οπωσδήποτε να «ανεφοδιαστούν» και να ξεκουραστούν στο πρώτο διαθέσιμο νησί. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την ανάγκη να προστατευτούν τα μικρά νησιά ή νησίδες του Αιγαίου, του Λιβυκού και του Ιονίου και να καταπολεμηθεί δραστικά η λαθροθηρία στο Ιόνιο.
Τα νέα στοιχεία προέρχονται από μελέτη, την οποία επιμελήθηκε το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σε συνεργασία με τον Ορνιθολογικό Σταθμό Αντικυθήρων και δημοσιοποιήθηκαν από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία με αφορμή τον εορτασμό, αύριο, της Παγκόσμιας Ημέρας Μεταναστευτικών Πουλιών. Oπως αναφέρει η μελέτη, κάθε χρόνο δισεκατομμύρια πουλιά από χιλιάδες είδη ξεκινούν ένα τεράστιο ταξίδι από τον τόπο διαχείμασής τους στην Αφρική έως τον τόπο αναπαραγωγής τους, στη βόρεια Ευρώπη. «Η μετανάστευση είναι η πιο απαιτητική δραστηριότητα στον κύκλο ζωής των πουλιών αυτών, καθώς απαιτεί σημαντική ενέργεια», εξηγεί ο Τάσος Μπούνας, μεταδιδακτορικός ερευνητής από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, επιστημονικός υπεύθυνος του ερευνητικού προγράμματος ROUTES (στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιήθηκε η έρευνα). «Τα μεταναστευτικά πουλιά πρέπει να διασχίσουν την έρημο Σαχάρα, ενδεχομένως με στάσεις για ξεκούραση και τροφή, δυνατότητα που δεν υπάρχει όταν διασχίζουν τη Μεσόγειο. Εκεί μπορεί να κάνουν έως και 2.800 χιλιόμετρα χωρίς στάση».
Μελέτες και στοιχεία
Ανάγκη να προστατευθούν τα ενδιαιτήματα των μεταναστευτικών πτηνών και να καταπολεμηθεί η λαθροθηρία, κυρίως στο Ιόνιο.
Με βάση παλαιότερα (από το 2007) και πρόσφατα στοιχεία μετρήσεων, οι ερευνητές εκτιμούν –πολύ συντηρητικά, όπως επισημαίνουν– ότι κάθε χρόνο διασχίζουν την Ελλάδα περί τα 185 εκατ. αποδημητικά πουλιά. Από αυτά, το 60% ανήκει μόλις σε τρία είδη: το σταυλοχελίδονο, τον θαμνοφυλλοσκόπο και τον θαμνοτσιροβάκο.
Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ειδικοί αιχμαλώτισαν (με τρόπο που δεν τα βλάπτει και κατόπιν τα απελευθέρωσαν) μεταναστευτικά πουλιά από 18 είδη (από τα 66 συνολικά που περνούν κατά τη μετανάστευσή τους πάνω από την Ελλάδα) στη Γαύδο, στα Αντικύθηρα και στους Στροφάδες, μέτρησαν το σωματικό τους λίπος και το βάρος τους και με μαθηματικά μοντέλα υπολόγισαν πόσο τα πουλιά αυτά μπορούσαν να πετάξουν ακόμα – ή έπρεπε να παραμείνουν στα εν λόγω νησιά για λίγες ημέρες, προκειμένου να τραφούν και να ανακτήσουν δυνάμεις. Oπως υπολογίστηκε, περίπου 30 εκατ. πουλιά κάθε χρόνο φθάνουν στα ελληνικά νησιά τόσο εξαντλημένα, που πρέπει οπωσδήποτε να παραμείνουν για λίγο εκεί πριν συνεχίσουν. Τα πουλιά με το περισσότερο σωματικό λίπος (23% της μάζας τους) ήταν οι κιτρινοστριτσίδες, ενώ εκείνα με το μικρότερο τα οχθοχελίδονα (8,7%). «Πολύ λίγα πουλιά φθάνουν στα ελληνικά νησιά έχοντας δυνάμεις να συνεχίσουν απευθείας. Τα περισσότερα είναι εξαντλημένα», εξηγεί ο κ. Μπούνας. Η μελέτη προσφέρει για πρώτη φορά μια ποσοτική εκτίμηση των πουλιών που είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν μελλοντικές αλλαγές στα μεταναστευτικά τους ταξίδια λόγω της κλιματικής αλλαγής. «Μελλοντικά, η κλιματική αλλαγή θα απειλήσει τα μεταναστευτικά πουλιά. Πρώτον, οι περιοχές αναπαραγωγής τους θα μετακινηθούν βορειότερα, επομένως θα πρέπει να διασχίσουν μεγαλύτερη απόσταση. Δεύτερον, σύμφωνα με τα μοντέλα, η έρημος της Σαχάρας θα μεγαλώσει, επομένως θα περιοριστούν οι δυνατότητές τους για ανεφοδιασμό και ξεκούραση. Οι εξελίξεις αυτές θα αυξήσουν ακόμα περισσότερο τη σημασία των ελληνικών νησιών ως ενδιάμεσο σταθμό. Επομένως, είναι κρίσιμης σημασίας να προστατευθούν τα ενδιαιτήματα των πουλιών, αλλά και να καταπολεμηθεί η λαθροθηρία, ιδίως στο Ιόνιο».
