Εμβόλια νέας γενιάς, ετερόλογος εμβολιασμός και εκπαιδευμένη ανοσία

Ένας οργασμός ανάπτυξης νέων εμβολίων κατά της COVID-19 βρίσκεται σε εξέλιξη σε παγκόσμιο επίπεδο, με εκατοντάδες σκευάσματα να βρίσκονται σε διάφορες φάσεις προκλινικής έρευνας ή κλινικών δοκιμών. “Στο άμεσο μέλλον, θα έχουμε περισσότερα εμβόλια, περισσότερες επιλογές, που θα έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά”, τόνισε ο ομότιμος καθηγητής Πνευμονολογίας – Λοιμωξιολογίας του ΑΠΘ, Ιωάννης Κιουμής (στη φωτογραφία με τη Μαρία Σαρόγλου), από το βήμα του 5ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Νοσημάτων Θώρακος, στη Θεσσαλονίκη. Ο ίδιος προσδιόρισε και την κατεύθυνση στην οποία κινούνται οι ερευνητικές προσπάθειες για τα νέα εμβόλια, η οποία διαφέρει από τη στόχευση που είχαν μέχρι σήμερα.

“Στην αρχή, χρειαζόμασταν ένα εμβόλιο που να παράγει γρήγορα αντισώματα, να είναι γρήγορο στη δράση του για να προστατεύσει στη φάση που η πανδημία εξαπλωνόταν. Τώρα που φαίνεται πως η πανδημία περνάει σε μια φάση ελέγχου χρειαζόμαστε εμβόλια που θα παρέχουν ευρεία και ισχυρή κάλυψη για περισσότερα στελέχη που στο μεταξύ θα έχουν δημιουργηθεί”, τόνισε και πρόσθεσε: «στο τέλος της πανδημίας, αφού έχουμε περάσει και αυτή τη φάση, η ασφάλεια των εμβολίων φαίνεται πως παίζει τον μεγαλύτερο ρόλο. Άρα λοιπόν θα έχουμε μπροστά μας εμβόλια διαφορετικά από αυτά που έχουμε αυτή τη στιγμή γιατί θα είναι διαφορετική η στόχευση”.

Ο κ. Κιουμής επικαλέστηκε στοιχεία επιστημονικών μελετών που κατέδειξαν πως τα διαφορετικά δοσολογικά σχήματα κάθε εμβολίου – μονοδοσικά, με δύο ή τρεις δόσεις, με αναμνηστική δόση – δημιουργούν σύγχυση στους πολίτες. “Αυτό σίγουρα είναι ένα πρόβλημα που θα πρέπει να ξεπεραστεί γιατί όσο περισσότερες δόσεις έχουμε ενός εμβολίου, τόσο μικρότερη είναι και η συμμόρφωση απέναντι στο εμβολιαστικό σχήμα”, τόνισε.

Εισπνεόμενα και πολυδύναμα εμβόλια

Τα αποκλειστικά ενέσιμης μορφής εμβόλια θα συμπληρωθούν με εισπνεόμενα και με εμβόλια που θα χορηγούνται διά του στόματος, ενώ τελευταίες μελέτες έχουν δείξει πως ο ετερόλογος εμβολιασμός (με δύο διαφορετικά εμβόλια) παράγει καλύτερους τίτλους αντισωμάτων και προσφέρει καλύτερη προστασία σε σχέση με τον ομόλογο (δύο δόσεις με το ίδιο εμβόλιο).

“Χρειαζόμαστε όμως πολυδύναμα εμβόλια, που θα μπορούν να καλύπτουν πολλαπλά στελέχη. Χρειαζόμαστε καλύτερους τρόπους μεταφοράς του υλικού, του αντιγόνου μέσα στα κύτταρα ώστε να παραχθούν τα αντισώματα που θέλουμε”, είπε, προσθέτοντας πως στην επόμενη φάση θα είναι χρήσιμα και τα ενισχυτικά, όπως στην περίπτωση του εμβολίου της γρίπης, προκειμένου να επιτευχθεί καλύτερη ανοσιακή ανταπόκριση και ενδεχομένως και καλύτερη διάρκεια στο χρόνο. “Τα ενισχυτικά γίνονται με διάφορες ουσίες, κάποιες από τις οποίες είναι και πολύ παλιές, όπως άλατα αργιλίου, οι σαπωνίνες, το σκουαλένιο, για το οποίο έχει γίνει τόσος πολύς θόρυβος από τους αντιεμβολιαστές, ενώ είναι ένα φυσικό συστατικό που υπάρχει ακόμη και στις ελιές που τρώμε”, σημείωσε.

Υβριδική και εκπαιδευμένη ανοσία

Αναφερόμενος στα υφιστάμενα εμβόλια, ο καθηγητής υπογράμμισε πως έχει αποδειχθεί η πολύ καλή αποτελεσματικότητά τους, με εξαίρεση δύο κατηγορίες που υστερούν: τους μεταμοσχευμένους με συμπαγή όργανα και τους ασθενείς με καρκίνο.

Τόνισε τη σημασία της υβριδικής ανοσίας, που επιτυγχάνεται με συνδυασμό εμβολιασμού και νόσησης. Είναι η πιο αποτελεσματική μορφή ανοσίας, η οποία μεταξύ άλλων μειώνει και την πιθανότητα των breakthrough λοιμώξεων. Στο άμεσο μέλλον θα υπάρξει καλύτερη γνώση και για την κυτταρική ανοσία που διεγείρεται με τον εμβολιασμό, καθώς και για το ποιος τίτλος αντισωμάτων είναι προστατευτικός.

Τέλος, παρότι ξεκαθάρισε πως είναι λάθος η αντίληψη κάποιων πως το εμβόλιο κατά της γρίπης μπορεί να προστατεύσει από τον κορωνοϊό, διευκρίνισε πως αυτό το λάθος δεν είναι απόλυτο, και εξήγησε την έννοια της λεγόμενης εκπαιδευμένης ανοσίας. “Αν κάνει κανείς εμβόλια που δεν αφορούν τον κορωνοϊό, μπορεί να έχει μια καλύτερη συμπεριφορά απέναντι και στον κορωνοϊό. Αυτή είναι η λεγόμενη εκπαιδευμένη ανοσία. Μια ανοσία η οποία συμβαίνει επειδή τα εμβόλια γενικά κάνουν μια προετοιμασία του ανοσοποιητικού συστήματος, που έχει σαν αποτέλεσμα να αντιδρά καλύτερα σε ερεθίσματα λοιμώδη, τα οποία είναι μη ειδικά για τα εμβόλια αυτά”, κατέληξε.