Αμερικανοί επιστήμονες καλλιέργησαν στη Γη φυτά σε έδαφος από το φεγγάρι (σεληνιακό ρηγόλιθο), κάτι που γίνεται για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία. Πρόκειται για το πρώτο βήμα προκειμένου μια μέρα να καλλιεργηθούν στη Σελήνη φυτά κατάλληλα για τροφή και οξυγόνο, τα οποία θα στηρίξουν τις μελλοντικές επανδρωμένες διαστημικές αποστολές στον δορυφόρο του πλανήτη μας. Με άλλα λόγια, άνοιξε ο δρόμος για τους πρώτους αγρότες στο φεγγάρι.
Τα πρώτα αυτά πειράματα, τα οποία έγιναν με μικρά δείγματα σεληνιακού εδάφους (συνολικά 12 γραμμάρια) που είχαν συλλεχθεί από τους αστροναύτες των αποστολών “Απόλλων” 11,12 και 17 της NASA, δείχνουν ότι είναι εφικτό να φυτρώσουν και να μεγαλώσουν γήινα φυτά σε έδαφος που διαφέρει πολύ από το γήινο. Όμως αναπτύσσονται πιο αργά, έχουν συνήθως μικρότερο μέγεθος και εμφανίζουν περισσότερα σημάδια στρες από ό,τι συμβαίνει όταν μεγαλώνουν σε χώμα από τη Γη.
Στόχος της μελέτης ήταν να διαπιστωθεί κατά πόσο είναι βιώσιμη η καλλιέργεια φυτών στο αυθεντικό έδαφος του φεγγαριού και όχι σε κάποια προσομοίωση του. Τα ευρήματα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, δείχνουν ότι μολονότι το σεληνιακό ‘χώμα’ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το μεγάλωμα φυτών, δεν υποστηρίζει την ανάπτυξη τους το ίδιο καλά με το γήινο χώμα ηφαιστειακής προέλευσης, ιδίως αν το πρώτο έχει εκτεθεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στην επιφάνεια της Σελήνης. Η εκτίμηση των ερευνητών είναι ότι η κοσμική ακτινοβολία και ο ηλιακός ‘άνεμος’ προξενούν ζημιά στο σεληνιακό έδαφος, ενώ πρόβλημα αποτελεί και η παρουσία σε αυτό μικρών σωματιδίων σιδήρου.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Φλόριντα, με επικεφαλής τους καθηγητές Ρόμπερτ Φερλ και ‘Ανα-Λάιζα Πολ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Communications Biology», πειραματίστηκαν με το φυτό αραβίδοψη (Arabidopsis thaliana), το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον σε παρεμφερή πειράματα, μεταξύ άλλων επειδή το γονιδίωμα του έχει “διαβαστεί” πλήρως. Οι δύο ερευνητές είναι αναγνωρισμένοι διεθνώς ειδικοί στη μελέτη των φυτών στο διάστημα, μεταξύ άλλων έχοντας κάνει σχετικά πειράματα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Tο μικρό ανθοφόρο φυτό αραβίδοψη, που ευδοκιμεί στην Ευρασία και στην Αφρική, δοκιμάστηκε σε 12 δείγματα σεληνιακού εδάφους που είχαν συλλεχθεί από διαφορετικά στρώματα της σεληνιακής επιφάνειας, καθώς επίσης σε 16 δείγματα ηφαιστειακής τέφρας από τη Γη, η οποία είχε παρόμοια σύνθεση και μέγεθος σωματιδίων με το σεληνιακό χώμα.
Διαπιστώθηκε ότι ενώ οι σπόροι αναπτύσσονταν σε όλες τις συνθήκες, τα φυτά στο σεληνιακό χώμα μεγάλωναν με βραδύτερο ρυθμό, έκαναν περισσότερο χρόνο για να πετάξουν φύλλα και οι ρίζες τους ήσαν πιο καχεκτικές. Μερικά περιείχαν επίσης κοκκινόμαυρα σημάδια, χαρακτηριστικό του στρες του φυτού. Επιπλέον, η γενετική ανάλυση αποκάλυψε ότι τα φυτά αυτά είχαν εκφράσει περισσότερα από 1.000 γονίδια σχετικά με το στρες.
Επίσης, τα φυτά που μεγάλωναν στο παλαιότερο χώμα της αποστολής “Απόλλων 11”, αναπτύσσονταν χειρότερα σε σχέση με εκείνα που μεγάλωναν σε πιο “φρέσκο” χώμα που είχαν φέρει οι κατοπινές αποστολές “Απόλλων”. Πάντως το βασικό μήνυμα είναι αισιόδοξο. Όπως δήλωσε η δρ Πολ, “θέλαμε να κάνουμε αυτό το πείραμα, επειδή εδώ και χρόνια κάναμε την ίδια ερώτηση: μπορούν να μεγαλώσουν φυτά στο σεληνιακό έδαφος; Η απάντηση, όπως αποδείχτηκε, είναι ναι”.
