Πάνω που άρχισαν να κοπάζουν οι θεωρίες συνωμοσίας για την πανδημία, τρελές θεωρίες για μια εντελώς διαφορετική ασθένεια εξαπλώνεται στις ΗΠΑ: η γρίπη των πτηνών δεν υπάρχει, ή αν υπάρχει είναι βιολογικό όπλο για σκοτεινούς σκοπούς.
Εκατομμύρια πουλερικά θανατώθηκαν στις ΗΠΑ και άλλες χώρες λόγω της παγκόσμιας εξάπλωσης της γρίπης Η5Ν1, όμως πολλοί δεν πείθονται από την αγανάκτηση των πτηνοτρόφων και τις προειδοποιήσεις των αρχών.
«Σε κάνει να θες να χτυπήσεις το κεφάλι σου στον τοίχο» λέει στο Associated Press ο Μπραντ Μόλαϊν, πτηνοτρόφος τέταρτης γενιάς στην Άιοβα, σχολιάζοντας τις ομάδες στο Facebook που διαδίδουν κάθε είδους παραπληροφόρηση. «Καταλαβαίνω την ενόχληση του κόσμου για την αντιμετώπιση της Covid. Καταλαβαίνω τη σημερινή έλλειψη εμπιστοσύνης για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αυτό όμως συμβαίνει στ’ αλήθεια».
Αβεβαιότητα
Το φαινόμενο μοιάζει με επανάληψη της παραφιλολογίας για την πανδημία κοροναϊού, η οποία επιβεβαίωσε ότι οι θεωρίες συνωμοσίας συχνά ξεφυτρώνουν σε περιόδους αβεβαιότητας και έλλειψης εμπιστοσύνης προς την επιστήμη και τους θεσμούς. Και τα σημερινά μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν σε φανταστικούς ισχυρισμούς να εξαπλώνονται σαν φωτιά στο παγκόσμιο Διαδίκτυο.
Στο Twitter και άλλα μέσα, κάποιοι ισχυρίζονται ότι η γρίπη των πτηνών είναι απάτη με στόχο τη μείωση της διαθεσιμότητας πουλερικών και την τεχνητή αύξηση των τιμών στα τρόφιμα. Άλλοι λένε ότι οι συνωμότες θέλουν να ρημάξουν την παγκόσμια οικονομία, άλλοι ότι στόχος είναι η προώθηση της χορτοφαγίας.
Κάποιες αναρτήσεις ισχυρίζονται ότι ο ιός είναι πραγματικός αλλά δημιουργήθηκε στο εργαστήριο, πιθανότατα ως αφορμή για την επιβολή νέων lockdown. Στην Ινδία, η πιο δημοφιλής θεωρία θέλει τη γρίπη των πτηνών να εμφανίστηκε λόγω των δικτύων 5G,
Ως απόδειξη ότι ο ιός είναι κακόβουλο δημιούργημα, κάποιοι επισημαίνουν ότι οι Αρχές παρακολουθούν την επιδημία με την ίδια τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του κοροναϊού.
«Ελέγχουν τα ζώα για γρίπη των πτηνών με εξετάσεις PCR. Αυτό δίνει μια εικόνα για το τι συμβαίνει» υποστηρίζει κάποιος σε ανάρτηση που έχει αναμεταδοθεί χιλιάδες φορές στο Twitter.
Στην πραγματικότητα, το PCR χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες στην ιατρική, τη βιολογία και την εγκληματολογία –ο εφευρέτης του βραβεύτηκε με Νόμπελ το 1993.
Στο μυαλό του συνωμοσιολόγου
Αν και υπάρχουν διάφορες παραλλαγές, όλες οι θεωρίες συνωμοσίας για τη γρίπη των πτηνών έχουν ως κοινά χαρακτηριστικά την έλλειψη εμπιστοσύνης στις αρχές και την υποψία ότι εκατομμύρια κτηνίατροι, γιατροί, δημοσιογράφοι και πολιτικοί σε όλο τον κόσμο δεν είναι άξιοι εμπιστοσύνης.
«Οι Αμερικανοί κατανοούν ξεκάθαρα ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τα μεγάλα μέσα τούς έχουν επανειλημμένα πει ψέματα και είναι εντελώς διεφθαρμένοι από τις φαρμακευτικές εταιρείες» ισχυρίζεται ο οστεοπαθητικός Τζόζεφ Μέρκολα, γνωστή πηγή παραπληροφόρησης για την Covid-19. Ήδη από το 2006 υποστηρίζει ότι η γρίπη των πτηνών είναι φάρσα.
Οι θεωρίες συνωμοσίας αναπόφευκτα ανθούν σε περιόδους κοινωνικής αναταραχής ή ανησυχίας, λέει Τζον Τζάκσον, επικοινωνιολόγος του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια.
Πριν από το Internet πιθανότατα υπήρχε ο ίδιος αριθμός ανθρώπων που αμφισβητούσαν τις εξηγήσεις για μεγάλα συμβάντα, είπε. Τότε όμως είχαν περιορισμένες ευκαιρίες να έρθουν σε επαφή με άλλους συνωμοσιολόγους και να διαδίδουν τις θεωρίες τους.
Οι ισχυρισμοί ότι η γρίπη των πτηνών είναι φάρσα ανακλούν την πραγματική ανησυχία για τον πληθωρισμό και την ακρίβεια στα τρόφιμα. Οι ανησυχίες ότι ο ιός συνδέεται με τα δίκτυα 5G πατάει πάνω στο άγχος για την τεχνολογική πρόοδο. Και οι φόβοι ότι η γρίπη χρησιμοποιείται ως όπλο για τη διάδοση της χορτοφαγίας αναδεικνύουν την αβεβαιότητα για τη βιώσιμη γεωργία, την κλιματική αλλαγή και τη μεταχείριση των ζώων, επισημαίνει ο Τζάκσον.
Επινοώντας φανταστικές εξηγήσεις, οι συνωμοσιολόγοι προσφέρουν στους πιστούς τους ένα αίσθημα ελέγχου ή ισχύος, προσθέτει. Ακόμα κι αν οι εξηγήσεις αυτές αψηφούν τη λογική εντάσσοντας σε σκοτεινά δίκτυα εκατομμύρια ειδικούς και αρμοδίους.
«Οι θεωρίες συνωμοσίας βασίζονται στην ιδέα ότι οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να κρατούν μυστικά» λέει ο Τζάκσον. «Υποτιμούν όμως το γεγονός ότι, στην πραγματικότητα, δεν είμαστε καλοί στο να τα κρατάμε κρυφά».
