Eρευνα – Ανάλυση: καθ. Γιάννης Μανιάτης
Με τη συνεργασία των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών: Ελένης Τρίμη, Δημήτρη Τσιριγώτη, Αθανασίου Ψάλτη
Μέγα ρυπαντές τα SUV
Τα SUV, λόγω της αυξημένης κατανάλωσης καυσίμου σε σχέση με τα συνήθη Ι.Χ., αποτελούν βασική πηγή αύξησης των εκπομπών αερίων ρύπων. Ο παγκόσμιος στόλος SUV αυξήθηκε από 35 εκατ. το 2010 σε πάνω από 250 εκατ. το 2021, αποτελώντας την κύρια αιτία αύξησης της ζήτησης πετρελαίου και τη δεύτερη αύξησης εκπομπών CO2, μετά τον ηλεκτρισμό. Από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας – IEA χαρακτηρίζονται «τερατώδεις» ρυπαντές, αφού εάν ο στόλος των SUV ήταν χώρα, θα ήταν ο 6ος μεγαλύτερος παγκόσμιος ρυπαντής.
Ηλεκτρισμός το 50% της ζήτησης
Σύμφωνα με τον ΔΕΣΦΑ, στην τελική ζήτηση ενέργειας ανά τομέα (σε TWh) σε μεταφορές, βιομηχανία και κατοικία/γεωργία θα υπάρξει αύξηση της διείσδυσης ηλεκτρισμού, ο οποίος το 2050 αναμένεται να αποτελεί το 50% της συνολικής τελικής ζήτησης (70 ΤWh σε σύνολο 143 TWh). Η χρήση αερίου θα αυξηθεί από 23 TWh το 2020 σε 40 TWh το 2050. Στο επίπεδο των εκπομπών, από 31,7 Mt CO2 το 2020 προβλέπεται ανθρακική ουδετερότητα το 2050.
Η Κίνα, κορυφαία στις πρώτες ύλες
Η Κίνα είναι η κυρίαρχη χώρα στην αγορά των κρίσιμων πρώτων υλών, με το 45% του ποσοστού της αγοράς, ενώ οι δεύτερες ΗΠΑ έχουν μόλις το 7% της διεθνούς αγοράς. Η κινεζική κυριαρχία επεκτείνεται στις ανανεώσιμες πηγές και την κατασκευή μπαταριών, κατέχοντας μερίδιο 50% στην κατασκευή ανεμογεννητριών, 66% στα φωτοβολταϊκά (+20% από κινεζικές εταιρείες που είναι εγκατεστημένες σε γειτονικές χώρες) και 90% στον τομέα των μπαταριών.
Πρωταγωνίστρια στις μπαταρίες
Στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων η Κίνα είναι η κυρίαρχη δύναμη:
• Στην εξόρυξη γραφίτη (με περισσότερο από το 75% της παγκόσμιας εξόρυξης).
• Στην επεξεργασία λιθίου, κοβαλτίου αλλά και γραφίτη (με περισσότερο από το 60% για το καθένα).
• Στους ηλεκτρολύτες ανόδου και καθόδου (με ποσοστό έως και 75%).
• Στην παραγωγή μπαταριών (με περισσότερο από 75%).
• Στην παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων (με πάνω από 50%).
Το ντόμινο της ενεργειακής κρίσης
Η παγκόσμια ενεργειακή κρίση, η οποία έχει επιδεινωθεί με τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, έχει συμπαρασύρει σε εκτόξευση τιμών τόσο τις ορυκτές πρώτες ύλες όσο και τις τιμές του αργού πετρελαίου, των λιπασμάτων αλλά και του σιταριού. Στους πρώτους μήνες του 2022, η τιμή των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ηλιακών πάνελ είχε εκτοξευθεί έως και 400% σε σχέση με τις αντίστοιχες τιμές των πρώτων μηνών του 2020. Τον Φεβρουάριο του 2022, οι δείκτες τιμών του σιταριού και των λιπασμάτων είχαν αυξηθεί κατά 75 μονάδες βάσης, κυρίως εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Περιζήτητα τα ορυκτά έως το 2040
Η ανταπόκριση στους φιλόδοξους κλιματικούς στόχους που έχουν θέσει οι χώρες θα εκτοξεύσει τις ανάγκες σε ορυκτά για πράσινες τεχνολογίες. Η παγκόσμια ζήτηση στον τομέα των κρίσιμων ορυκτών για την παραγωγή τεχνολογιών πράσινης ενέργειας αναμένεται ότι θα εκτοξευθεί τις επόμενες δύο δεκαετίες, έως το 2040. Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι οι συνολικές απαιτήσεις θα αυξηθούν έως και έξι φορές, ενώ σε κάποια μεμονωμένα ορυκτά, όπως το λίθιο, ο γραφίτης, το κοβάλτιο, το νικέλιο αλλά και οι σπάνιες γαίες, οι ανάγκες εκτιμάται ότι θα αυξηθούν από επτά έως και 42 φορές(!) σε σχέση με το 2020.
