Προσφυγές της τελευταίας στιγμής και μια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) του Συμβουλίου της Ευρώπης καθήλωσαν στο έδαφος το αεροσκάφος που θα οδηγούσε από τη Βρετανία στη Ρουάντα πρόσφυγες και μετανάστες.
Το ΕΔΑΔ εμπόδισε την απέλαση Ιρακινού αιτούντα άσυλο, με κατεπείγουσα απόφασή του και ανακουφίζοντας οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες καταγγέλλουν το κυβερνητικό σχέδιο ως σκληρό και απάνθρωπο.
Πρόκειται για ταπεινωτική ήττα της κυβέρνησης Τζόνσον που έχει επενδύσει στην αντιμεταναστευτική πολιτική και ειδικά στο σχέδιο μετεγκατάστασης προσφύγων και μεταναστών, για να ικανοποιήσουν το εκλογικό τους ακροατήριο και να χρυσώσουν το χάπι της αύξησης των μεταναστευτικών ροών, παρά την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε.
Η αποστολή μεταναστών, αλλά και προσφύγων στη Ρουάντα είναι ένα τουλάχιστον αμφιλεγόμενο σχέδιο, που έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις μέσα στη χώρα, ακόμη και από τον διάδοχο του θρόνου Κάρολο, την εκκλησία και τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στο εσωτερικό της χώρας και διεθνώς.
Η απόφαση του ΕΔΑΔ προκάλεσε την οργή της υπουργού Εσωτερικών, Πρίτι Πατέλ, η οποία καταφέρθηκε εναντίον του δικαστηρίου, που δήλωσε: «Έλεγα εξ αρχής ότι αυτή η πολιτική δεν θα είναι εύκολο να εφαρμοστεί και είμαι απογοητευμένη που οι δικαστικές αμφισβητήσεις και τα αιτήματα της τελευταίας στιγμής εμπόδισαν την πτήση να απογειωθεί».
Η υπουργός χαρακτήρισε «μεγάλη έκπληξη» την παρέμβαση του ΕΔΑΔ, παρά τις «επανειλημμένες επιτυχίες μας στα εθνικά δικαστήρια», και διεμήνυσε ότι οι μετανάστες που δεν απελάθηκαν χθες θα επιβιβαστούν «στην επόμενη» τέτοια πτήση.
Τίποτε «δεν θα μας αποθαρρύνει να κάνουμε αυτό που είναι σωστό και να θέσουμε σε εφαρμογή το σχέδιό μας για να ελέγξουμε τα σύνορά μας», επέμεινε και πρόσθεσε ότι η ομάδα των νομικών συμβούλων της βρετανικής κυβέρνησης «εξετάζει κάθε απόφαση» που έχει ληφθεί για την πτήση και ότι η «προετοιμασία για την επόμενη αρχίζει τώρα».
Η κυβέρνηση Τζόνσον επρόκειτο να απελάσει ως και 130 πρόσφυγες και μετανάστες (Ιρανούς, Ιρακινούς, Αλβανούς, Σύρους) με την πρώτη πτήση, ωστόσο ο αριθμός μειώθηκε εξαιτίας διαφόρων ατομικών προσφυγών στη δικαιοσύνη.
Τι λέει το ΕΔΑΔ
Το ΕΔΑΔ, με έδρα το Στρασβούργο, αποφάσισε ότι η απέλαση του Ιρακινού πρέπει να αναβληθεί ωσότου η βρετανική δικαιοσύνη αποφανθεί για τη συνταγματικότητα του νομοσχεδίου, κάτι που αναμένεται να γίνει τον Ιούλιο. Θα πρέπει ιδίως να εξασφαλιστούν εγγυήσεις πως οι μετανάστες και οι πρόσφυγες θα έχουν πρόσβαση σε δίκαιες διαδικασίες στη Ρουάντα και να κριθεί ότι η Ρουάντα είναι ασφαλής χώρα.
Στη Ρουάντα, όπου κυβερνά ο πρόεδρος Πολ Καγκάμι μετά το τέλος της γενοκτονίας του 1994, όταν σκοτώθηκαν 800.000 άνθρωποι σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η κυβέρνηση επικρίνεται συχνά από ΜΚΟ ότι καταστέλλει την ελευθερία της έκφρασης, την κριτική και την πολιτική διαφωνία.
Οργανώσεις υποστήριξης των προσφύγων εξέφρασαν ικανοποίηση για την απόφαση, όπως το Refugee Council («Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες»), που έκανε λόγο μέσω Twitter για «τεράστια ανακούφιση».
«Τώρα, πρέπει να προετοιμαστούμε να αντισταθούμε στην ολοκληρωτική επίθεση των συντηρητικών εναντίον του ΕΔΑΔ που είναι σίγουρο πως θα εξαπολυθεί», προειδοποίησε και η πρωθυπουργός της Σκοτίας, Νίκολα Στέρτζον.
Σύμφωνα με τη συντηρητική εφημερίδα The Telegraph, η βρετανική κυβέρνηση ενδέχεται να εξετάσει την αποχώρησή της από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προκειμένου να μπορέσει να θέσει σε εφαρμογή την πολιτική της.
