Με τις μάχες στο ανατολικό μέτωπο για τον έλεγχο του Ντονμπάς να είναι σε οριακό σημείο, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις απειλούν αυτές τις μέρες και τους τελευταίους θύλακες ουκρανικής αντίστασης και ενώ η στρατιωτική βοήθεια από τη Δύση φαίνεται να μην είναι όσο επαρκής θα ήθελε το Κίεβο, εντείνεται πλέον η αίσθηση ότι τα πάντα μπορεί να κριθούν στο πεδίο του οικονομικού πολέμου και ιδιαίτερα της ενέργειας.
Τέσσερις μήνες συμπληρώνονται σήμερα από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου και η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη και μελανή απ’ όσο θα μπορούσε να φανταστεί κανείς, όταν ξεκινούσε η παράνοια του πολέμου.
Η Ουκρανία πήρε μεν κατά τη χθεσινή σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας, αλλά αυτό δεν αρκεί για να σταματήσει τη ρωσική επιθετικότητα, πόσο μάλλον που η Μόσχα όχι απλά αδιαφορεί, αλλά δείχνει να χλευάζει αυτή την εξέλιξη.
Το γεγονός ότι στο πεδίο των μαχών, φαίνεται να κερδίζει εδάφη και να έχει αποκόψει τις ουκρανικές δυνάμεις που υπερασπίζονται κρίσιμες περιοχές γύρω από την πόλη Σεβεροντονέτσκ είναι το ένα στοιχείο, που κάνει τη ρωσική πλευρά να συνεχίζει απτόητη.
Το άλλο όμως είναι η ενεργειακή πίεση που ασκεί στην Ευρώπη (με συνέπειες και στις Ηνωμένες Πολιτείες), συντηρώντας το φόβο ότι μπορεί να προχωρήσει ακόμα και σε πλήρη εμπάργκο, σταματώντας τη ροή φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές χώρες.
Παρά τις πρακτικές που ακολουθεί η Μόσχα, επικαλούμενη τεχνικά προβλήματα για τη μείωση προ ημερών της ροής φυσικού αερίου περίπου κατά 40%, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ επιχείρησε τη νύχτα να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και τους φόβους, ισχυριζόμενος ότι «η Ρωσία είναι πολύ αξιόπιστος προμηθευτής ενέργειας της Ευρώπης» και ότι η χώρα του «εκπληρώνει αυστηρά όλες τις υποχρεώσεις της». Ο στενός συνεργάτης του Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσε μάλιστα ότι η Γερμανία έχει ενημερωθεί για τις προγραμματισμένες τεχνικές εργασίες στον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 1, ο οποίος πρόκειται να υποβληθεί σε συντήρηση από τις 11 έως τις 21 Ιουλίου.
Ουδείς φαίνεται να τον πιστεύει. Τα περί τεχνικών προβλημάτων δεν πείθουν την Ευρώπη, με πολλές χώρες να θεωρούν ότι η Μόσχα χρησιμοποιεί αυτό το πρόσχημα για να μειώσει τις προμήθειες φυσικού αερίου, προκαλώντας προβλήματα στη ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία δέχεται ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις και κινδυνεύει με ύφεση. Εκτιμούν δε ότι η ρωσική πλευρά θα κλιμακώσει αυτή την ενεργειακή πίεση, φτάνοντας ακόμα και σε πλήρη διακοπή της προμήθειας αερίου. Όπως αναφέρει το Reuters πολλές χώρες στην Ευρώπη καταφεύγουν ήδη σε έκτακτα σχέδια για την περίπτωση να σταματήσει η τροφοδοσία αερίου από τη Μόσχα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ισχύει ο κανονισμός «των τριών σταδίων» για την αντιμετώπιση μίας δύσκολης έως αφόρητης κατάστασης στην ενέργεια. Το πρώτο στάδιο είναι η έγκαιρη προειδοποίηση, το δεύτερο ο συναγερμός και το τρίτο η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Πολλές χώρες έχουν ήδη προχωρήσει στο πρώτο βήμα αυτού του σχεδίου και ετοιμάζονται για κάθε ενδεχόμενο.
Το ερώτημα είναι, όπως διατυπώνονται υπό τη μορφή προβληματισμού και ενίοτε πιο ανοιχτά με όλες τις δυνατές ερμηνείες στο τραπέζι, πόσο θα αντέξει η Ευρώπη μία τέτοια πίεση και πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία. Η Μόσχα έχει κερδίσει ήδη πολύ χρόνο για τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις στην ανατολική και νότια Ουκρανία, διαμορφώνοντας εδαφικά δεδομένα, που είναι αμφίβολο πόσο μπορούν να αλλάξουν στη συνέχεια, αλλά και προετοιμάζοντας τα δημοψηφίσματα που έχει ήδη προαναγγείλει για τον Ιούλιο σε περιφέρειες των οποίων επιδιώκει την αυτονομία/απόσχιση από το Κίεβο, όπως το Λουχάνσκ, το Ντονέτσκ, τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια.
Με την ακραία εργαλειοποίηση από τη Μόσχα του ενεργειακού, παραμένει αμφίβολο κατά πόσο είναι αποτελεσματικές οι οικονομικές κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας, σε βαθμό ώστε να μειωθεί η στρατιωτική της επιθετικότητα, αλλά και πόσο καθοριστική μπορεί να είναι η αποστολή όπλων για την ενίσχυση της ουκρανικής αντίστασης, με δεδομένη άλλωστε την επιφυλακτικότητα που εκφράζεται σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπως στο Βερολίνο για αυτού του είδους τη στρατιωτική εμπλοκή.
