Με το βλέμμα στραμμένο σε δύο μεταβλητές που θα καθορίσουν σε σημαντικό βαθμό το πολιτικό περιβάλλον των επόμενων εβδομάδων και τελικώς το εάν η κυβέρνηση θα εξαντλήσει την τετραετία ή η χώρα θα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο, επέστρεψε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ.
Η πρώτη αφορά τη διάρκεια και τις οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία. Οπως αφήνουν να εννοηθεί κυβερνητικές πηγές, η προοπτική ενός «δύσκολου» χειμώνα είναι πιθανόν να επιταχύνει τις πολιτικές εξελίξεις, προκειμένου να τον διαχειριστεί μια ισχυρή κυβέρνηση σε συνθήκες πολιτικής σταθερότητας και όχι εντός του τοξικού κλίματος που θα προκαλούσε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδος.
Η δεύτερη είναι οι κινήσεις του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, στον απόηχο του ισχυρού μηνύματος Μπάιντεν για σταθερότητα στο Αιγαίο. Η προοπτική των «ήρεμων νερών» στο πεδίο των ελληνοτουρκικών σχέσεων ενισχύει τα εκλογικά σενάρια, υπό την έννοια ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν επιθυμεί η χώρα να οδηγηθεί στις κάλπες και να βρίσκεται με υπηρεσιακή κυβέρνηση μετά τις εκλογές της απλής αναλογικής, εν μέσω ισχυρών μποφόρ με την Αγκυρα.
Το τέλμα
Αναφορικά με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τα δεδομένα, όπως τα αποκωδικοποίησε η ελληνική αποστολή μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, είναι άκρως ανησυχητικά: Μόσχα και Κίεβο, επί του παρόντος, κινούνται με μαξιμαλιστικές επιδιώξεις, που δεν αφήνουν παράθυρο συμβιβασμού. Στρατιωτικά δεν διαφαίνεται επικράτηση της μιας ή της άλλης πλευράς σε σύντομο χρόνο. Ενώ και οι ΗΠΑ, που αποτελούν τον τρίτο κρίσιμο πυλώνα της ουκρανικής εξίσωσης, δεν εμφανίζονται να «βιάζονται» για τον τερματισμό των εχθροπραξιών.
Ετσι, η Αθήνα πλέον προετοιμάζεται για έναν εξαιρετικά δύσκολο χειμώνα, ειδικά στην περίπτωση που ο Βλαντιμίρ Πούτιν, όπως πιθανολογείται βάσιμα, σφίξει τη στρόφιγγα παροχής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Οι δύο μεγαλύτεροι «πονοκέφαλοι» του οικονομικού επιτελείου είναι:
• Το διαρκώς αυξανόμενο κόστος στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων από την εκτόξευση των τιμών της ενέργειας. Είναι ενδεικτικό ότι η χορήγηση του power pass πραγματοποιήθηκε με τιμές για το φυσικό αέριο σημαντικά χαμηλότερες από τις υφιστάμενες. Μάλιστα, εκφράζονται φόβοι πως τα αναμενόμενα «υπερέσοδα» από τη θετική πορεία του τουρισμού, που μπορεί να φθάσουν και τα 3 δισ., θα εξανεμιστούν από την έκρηξη του ενεργειακού κόστους.
• Οι παρενέργειες σε άλλους βασικούς δείκτες της οικονομίας, πέραν του πληθωρισμού. Ενδεικτικά αναφέρονται το «φρένο» στην ανάπτυξη, παρότι όλες οι εκτιμήσεις και εκθέσεις εμφανίζουν την ελληνική οικονομία να κλείνει με θετικό πρόσημο το 2022. Και η αύξηση του κόστους δανεισμού της χώρας, ενώ παραμένει ο μεγάλος στόχος της απόκτησης επενδυτικής βαθμίδας το 2023.
Η προοπτική ενός «δύσκολου» χειμώνα είναι πιθανόν να επιταχύνει τις πολιτικές εξελίξεις, προκειμένου να τον διαχειριστεί μια ισχυρή κυβέρνηση.
Το δεύτερο απότοκο της συνόδου της Μαδρίτης ήταν η παρέμβαση Μπάιντεν προς Ερντογάν, προκειμένου ο Τούρκος πρόεδρος να ρίξει τους τόνους με την ειδική αναφορά στο Αιγαίο – και όχι γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο. Σημειώνεται ότι η ελληνική αποστολή κάθε άλλο παρά αιφνιδιάστηκε από την τροπή που πήρε η σύνοδος αναφορικά με την Τουρκία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν ενήμερη για τον «συμβιβασμό» της Αγκυρας με Σουηδία και Φινλανδία, καθώς απεσταλμένοι των δύο χωρών πραγματοποίησαν και επίσκεψη στην Αθήνα. Επίσης, από τη συνάντηση του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν με τον Ιμπραήμ Καλίν στο Βερολίνο, αλλά και από το σύνολο των τοποθετήσεων των Αμερικανών αξιωματούχων, προεξάρχοντος του Τζο Μπάιντεν στη Μαδρίτη, ήταν σαφές πως η Ουάσιγκτον όσο διαρκεί ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν θέλει την παραμικρή ρωγμή στη Συμμαχία, περιλαμβανομένου και του μετώπου των ελληνοτουρκικών. Επίσης αιφνιδιασμός δεν υπήρξε ούτε αναφορικά με τα F-16, αφού είναι γνωστό εδώ και καιρό ότι η διοίκηση Μπάιντεν στηρίζει τον εκσυγχρονισμό των τουρκικών μαχητικών, που, όμως, πρέπει να περάσει από τον σκόπελο του Κογκρέσου.
Στο Αιγαίο
Αν και η Αθήνα θα παραμείνει σε «κόκκινο συναγερμό» στα ελληνοτουρκικά, εκτιμάται πως, παρά τις ρητορικές του εξάρσεις, οι πιθανότητες ο Ερντογάν να προκαλέσει ένταση στο πεδίο έχουν υποχωρήσει σημαντικά και το φετινό καλοκαίρι δεν πρόκειται να είναι μια επανάληψη του 2020.
Αντίστοιχη είναι η κυρίαρχη άποψη και στην Τουρκία, όπως μεταδίδει ο ανταποκριτής της «Κ» στην Κωνσταντινούπολη Μανώλης Κωστίδης. Συγκεκριμένα αναφέρει: Οι συστάσεις του Τζο Μπάιντεν προς τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για «σταθερότητα στο Αιγαίο» και η υπόσχεσή του για πιθανή παραχώρηση των F-16, μαζί με την άρση του βέτο για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, φέρνουν την Τουρκία πιο κοντά στο ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, αυτό πιθανότατα θα έχει ως αποτέλεσμα να επικρατήσει πιο ήρεμο καλοκαίρι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ηδη η τουρκική ηγεσία έχει σταματήσει τις δηλώσεις αμφισβήτησης της κυριαρχίας των ελληνικών νησιών σε περίπτωση στρατιωτικοποίησής τους.
«Η στρατιωτικοποίηση των νησιών και των νησίδων παραβιάζει τις Συνθήκες Λωζάννης και Παρισίων. Ας διαβάσουν αυτές τις Συνθήκες κι ας κάνουν τα ανάλογα βήματα», δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου ο κ. Ερντογάν λίγα λεπτά πριν από την αναχώρησή του από τη Μαδρίτη, για να προσθέσει ότι «αν η Ελλάδα δεν κλιμακώσει την ένταση, δεν έχουμε κι εμείς ενδιαφέρον να προκαλούμε ένταση».
Αξιωματούχοι και αναλυτές εκτιμούν πως τα πρώτα βήματα αποκλιμάκωσης μπορούν να γίνουν σε επίπεδο υπουργείων Αμυνας, για να τηρηθεί το μνημόνιο Παπούλια – Γιλμάζ το καλοκαίρι στο Αιγαίο.
Ο κ. Ερντογάν έχει αποκλείσει πολλές φορές το ενδεχόμενο συνάντησης με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όμως αναλυτές δεν το αποκλείουν, καθώς δίνουν ως παράδειγμα την απάντηση που έδωσε ο πρόεδρος της Τουρκίας όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο του NBC για τις παλιές αντιδράσεις του για τον κ. Μπάιντεν. «Στην πολιτική το χθες είναι στο χθες και το σήμερα είναι στο σήμερα. Γι’ αυτό και στην πολιτική πολλά αλλάζουν μέσα σε 24 ώρες και με αυτή τη λογική θα προχωράμε την πολιτική, όμως και θα σταθούμε όρθιοι», δήλωσε ο κ. Ερντογάν.
