Οι εκπαιδευτικοί ως θύματα bullying από γονείς. Ένα θέμα ταμπού που γιγαντώνεται στο χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης

Συνήθως όταν στην ελληνική εκπαίδευση αναφερόμαστε στο bullying, εννοούμε κυρίως την λεκτική/ψυχολογική/ηλεκτρονική/φυσική βία που ασκείται σε μαθητές από ομηλίκους τους. Αγνοείται όμως, καθώς αποτελεί θέμα-ταμπού, η κάθε μορφής βία που ασκείται σε εκπαιδευτικούς τόσο από μαθητές όσο και από γονείς (το τελευταίο διάστημα έχουν καταγραφεί πολλά τέτοια περιστατικά στη χώρα μας). Σήμερα θα αναφερθούμε στο bullying που ασκούν οι γονείς σε εκπαιδευτικούς, ένα πρόβλημα που έχει αρχίσει να αποκτά μεγάλες διαστάσεις στο χώρο της εγχώριας ιδιωτικής εκπαίδευσης.

Στο εξωτερικό, ειδικά τα τελευταία 30 χρόνια, έχει πραγματοποιηθεί  σειρά ερευνών που ασχολούνται με το ζήτημα. Σε μια από τις πιο γνωστές που πραγματοποίησε το La Trobe University της Αυστραλίας (ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου στις ανθρωπιστικές σπουδές) καταγράφηκε ότι το 60% περίπου των εκπαιδευτικών πέφτουν θύμα bullying από γονείς. Αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον αντίστοιχη, ποιοτική έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον Εθνικό Σύνδεσμο Ανεξάρτητων Σχολείων των ΗΠΑ (NAIS) στην οποία καταγράφεται ανησυχητική εξάπλωση του φαινομένου. Οι δύο ερευνητές (Michael Thompson και Robert Evans) περιγράφουν τρεις τύπους γονέα bully (του “ηθικού σταυροφόρου”, του γονέα που ασκεί πίεση λόγω οικονομικής/κοινωνικής ισχύος και του βάναυσου “κουτσομπόλη”) και θεωρούν ότι τρεις είναι οι βασικές αιτίες του προβλήματος στην αμερικανική ιδιωτική εκπαίδευση: 1. μια “επιδημία” γονεϊκού άγχους, 2. η ανταγωνιστική κουλτούρα και ο ακραίος ατομισμός της αμερικανικής άρχουσας τάξης και 3. η έλλειψη διαχειριστικής ικανότητας από τις διοικήσεις των σχολείων.

Το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν αναφορές που καταφθάνουν στην ΟΙΕΛΕ από συναδέλφους σε ιδιωτικά σχολεία στις οποίες περιγράφεται η αγωνία, ακόμη και ο φόβος, που αισθάνονται οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί λόγω των αφόρητων γονεϊκών πιέσεων. Είτε για ευνοϊκότερη βαθμολόγηση (για το θέμα αυτό ασκούνται πιέσεις και στις διοικήσεις των σχολείων), είτε για διαγραφές απουσιών, είτε για παρέμβαση σε σχέσεις μεταξύ μαθητών, είτε για συνολικά ευνοϊκότερη μεταχείριση του παιδιού τους. Συχνά οι πιέσεις αυτές αποτελούν την αιτία απόλυσης εκπαιδευτικών. Σε περιπτώσεις που εκπαιδευτικοί μαθαίνουν την αιτία απόλυσής τους, πληροφορούνται από τις διοικήσεις των σχολείων ότι υπήρξαν “παράπονα” από γονείς. Δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις τα παράπονα δεν έχουν να κάνουν με την ποιότητα του μαθήματος αλλά με θέματα που σχετίζονται με την προνομιακή μεταχείριση την οποία ο/η μαθητής θα έπρεπε να απολαμβάνει από τον εκπαιδευτικό.

Είναι εύκολα κατανοητό ότι σε ένα ιδιωτικό σχολείο, ιδίως με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, ο εκπαιδευτικός είναι ιδιαίτερα ευάλωτος. Ο πελατοκεντρικός χαρακτήρας σε πολλά ιδιωτικά σχολεία κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα. Ο ισχυρός γονιός δεν θεωρεί τον εκπαιδευτικό επαγγελματία, αλλά υπάλληλο που τον πληρώνει και ως εκ τούτου μπορεί να τον κάνει ό, τι θέλει.

Όπως συμπεραίνουν πολλοί μελετητές του φαινομένου, η διαχείριση των γονέων από τις διοικήσεις των σχολείων είναι κρίσιμο ζήτημα. Είναι πολλές οι περιπτώσεις στην ιδιωτική εκπαίδευση, όπου ο διευθυντικός μηχανισμός των σχολείων προστατεύει τους εκπαιδευτικούς αλλά κυρίως την ποιότητα και τη διαφάνεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας από γονεϊκές επιθέσεις. Σε άλλες περιπτώσεις, δυστυχώς, εκπαιδευτικοί και διοικήσεις υποκύπτουν στις συχνά παράλογες απαιτήσεις των γονέων-πελατών.

Η ΟΙΕΛΕ σκοπεύει το επόμενο διάστημα να διερευνήσει το φαινόμενο συστήνοντας ένα Παρατηρητήριο Bullying ιδιωτικών εκπαιδευτικών, πραγματοποιώντας σεμινάρια και συμμετέχοντας σε projects, εγχώρια και διεθνή, που ασχολούνται με το φαινόμενο. Πάντως είναι αναγκαίο, τόσο για τη δημόσια όσο και  για την ιδιωτική εκπαίδευση, να υπάρξουν νομοθετικές πρωτοβουλίες για την προστασία του εκπαιδευτικού από πρακτικές bullying και harassment γονέων και μαθητών. Ο εκπαιδευτικός αξίζει μεγαλύτερου σεβασμού και για να επιτελεί ορθά το έργο του πρέπει να του εξασφαλίζονται από την πολιτεία και από τις διοικήσεις των σχολείων συνθήκες ακαδημαϊκής αυτονομίας και ελευθερίας.