Η Ρωσία ενδέχεται να αντιμετωπίσει μια μεγαλύτερη και βαθύτερη ύφεση, καθώς οι επιπτώσεις των αμερικανικών και ευρωπαϊκών κυρώσεων εξαπλώνονται, προκαλώντας προβλήματα σε τομείς στους οποίους η χώρα στηρίζεται εδώ και χρόνια για να τροφοδοτήσει την οικονομία της, σύμφωνα με εσωτερική έκθεση που εκπονήθηκε για την κυβέρνηση, την οποία επικαλείται το Bloomberg.
Το έγγραφο, αποτέλεσμα πολύμηνης εργασίας αξιωματούχων και εμπειρογνωμόνων που προσπαθούν να εκτιμήσουν τον πραγματικό αντίκτυπο της οικονομικής απομόνωσης της Ρωσίας λόγω της εισβολής στην Ουκρανία, παρουσιάζει μια πολύ πιο δυσοίωνη εικόνα από ό,τι κάνουν συνήθως οι αξιωματούχοι στις αισιόδοξες δημόσιες δηλώσεις τους.
Το Bloomberg είδε ένα αντίγραφο της έκθεσης, η οποία συντάχθηκε για μια κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση κορυφαίων αξιωματούχων στις 30 Αυγούστου. Άνθρωποι που γνωρίζουν τις διαβουλεύσεις επιβεβαίωσαν τη γνησιότητά της.
Δύο από τα τρία σενάρια της έκθεσης δείχνουν την επιτάχυνση της οικονομικής συρρίκνωσης το επόμενο έτος, με την οικονομία να επιστρέφει στο προπολεμικό επίπεδο μόνο στο τέλος της δεκαετίας ή αργότερα. Το ένα σενάριο “αδράνειας” βλέπει την οικονομία να φτάνει στο χαμηλότερο επίπεδο το επόμενο έτος κάτω από αυτό του 2021 κατά 8,3%, ενώ το σενάριο “άγχους” τοποθετεί το χαμηλό το 2024 στο 11,9% κάτω από το περσινό επίπεδο.
Όλα τα σενάρια βλέπουν την πίεση των κυρώσεων να εντείνεται, με περισσότερες χώρες να είναι πιθανό να ενταχθούν σε αυτές. Η απότομη απομάκρυνση της Ευρώπης από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο μπορεί επίσης να πλήξει την ικανότητα Κρεμλίνου να προμηθεύει τη δική του αγορά, αναφέρει η έκθεση.
Πέρα από τους ίδιους τους περιορισμούς, οι οποίοι καλύπτουν περίπου το ένα τέταρτο των εισαγωγών και εξαγωγών, η έκθεση περιγράφει λεπτομερώς πώς η Ρωσία αντιμετωπίζει πλέον έναν “αποκλεισμό” που “έχει επηρεάσει σχεδόν όλες τις μορφές μεταφορών”, αποκόπτοντας περαιτέρω την οικονομία της χώρας. Οι τεχνολογικοί και οικονομικοί περιορισμοί αυξάνουν την πίεση. Η έκθεση εκτιμά ότι έως και 200.000 ειδικοί στον τομέα της πληροφορικής ενδέχεται να εγκαταλείψουν τη χώρα έως το 2025, η πρώτη επίσημη πρόβλεψη για το διευρυνόμενο brain-drain.
Δημόσια, οι αξιωματούχοι λένε ότι το πλήγμα από τις κυρώσεις ήταν μικρότερο από ό,τι φοβόντουσαν, με τη συρρίκνωση να είναι ενδεχομένως μικρότερη από 3% φέτος και ακόμη μικρότερη το 2023. Δυτικοί οικονομολόγοι έχουν επίσης προσαρμόσει τις προοπτικές για το τρέχον έτος, υποχωρώντας από τις αρχικές προβλέψεις για βαθιά ύφεση, καθώς η οικονομία άντεξε καλύτερα από το αναμενόμενο.
Σε σημερινές του δηλώσεις που μετέδωσε το Reuters, ο Ρώσος υπουργός Οικονομίας, Μαξίμ Ρεσέτνικοφ, δήλωσε ότι η κυβέρνηση προβλέπει τώρα συρρίκνωση του ΑΕΠ της Ρωσίας κατά 2,9% για το 2022, μια βελτίωση σε σχέση με την πρόβλεψή της τον Αύγουστο για ετήσια μείωση 4,2%.
Η ρωσική οικονομία πρόκειται να επιστρέψει σε αναπτυξιακή τροχιά σε τριμηνιαία βάση στα τέλη του 2022 ή το 2023, δήλωσε ο Ρεσέτνικοφ.
Μείωση των εξαγωγών
Το έγγραφο ζητεί μια σειρά μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας και την περαιτέρω άμβλυνση των επιπτώσεων των κυρώσεων, προκειμένου η οικονομία να ανακάμψει στα προπολεμικά επίπεδα το 2024 και να αναπτυχθεί σταθερά στη συνέχεια. Αλλά τα μέτρα περιλαμβάνουν πολλά από τα ίδια μέτρα για την τόνωση των επενδύσεων που η κυβέρνηση έχει διαφημίσει την τελευταία δεκαετία, όταν η ανάπτυξη παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό στάσιμη ακόμη και χωρίς τις κυρώσεις.
Ερωτηθείς σχετικά με την έκθεση του Bloomberg ο Ρεσέτνικοφ χαρακτήρισε τις προβλέψεις “αναλυτικές εκτιμήσεις που χρησιμοποιήσαμε για να υπολογίσουμε τι θα συμβεί αν δεν αντισταθούμε, αν δεν κάνουμε τίποτα”, σύμφωνα με το Tass, επιβεβαιώνοντας την αυθεντικότητα της έκθεσης.
Τι λέει το Bloomberg Economics
“Με μειωμένη πρόσβαση στις δυτικές τεχνολογίες, ένα κύμα αποεπένδυσης ξένων εταιρειών και δημογραφικούς αντίθετους ανέμους μπροστά μας, η δυνητική ανάπτυξη της χώρας θα συρρικνωθεί στο 0,5%-1,0% την επόμενη δεκαετία. Στη συνέχεια, θα συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο, σε επίπεδα λίγο πάνω από το μηδέν μέχρι το 2050. Η Ρωσία θα είναι επίσης όλο και πιο ευάλωτη σε μια πτώση των παγκόσμιων τιμών των βασικών εμπορευμάτων, καθώς τα διεθνή αποθέματα δεν θα παρέχουν πλέον ένα μαξιλάρι ασφαλείας”, τονίζει ο οικονομολόγος Αλεξάντερ Ισάκοφ.
Κατά τα επόμενα ένα ή δύο χρόνια, η έκθεση προειδοποιεί για “μειωμένους όγκους παραγωγής σε μια σειρά από τομείς με εξαγωγικό προσανατολισμό”, από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μέχρι τα μέταλλα, τα χημικά και τα προϊόντα ξύλου. Ενώ κάποια ανάκαμψη είναι πιθανή αργότερα, “οι τομείς αυτοί θα πάψουν να αποτελούν τους κινητήριους μοχλούς της οικονομίας”.
Σύμφωνα με την έκθεση, η πλήρης διακοπή της παροχής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, την κύρια εξαγωγική αγορά της Ρωσίας, θα μπορούσε να κοστίσει έως και 400 δισ. ρούβλια (6,6 δισ. δολάρια) ετησίως σε απώλεια φορολογικών εσόδων. Δεν θα είναι δυνατόν να αντισταθμιστούν πλήρως οι χαμένες πωλήσεις με νέες εξαγωγικές αγορές ακόμη και μεσοπρόθεσμα.
Χτύπημα στον πετρελαϊκό τομέα
Ως αποτέλεσμα, η παραγωγή θα πρέπει να μειωθεί, απειλώντας τους στόχους του Κρεμλίνου για την επέκταση των εγχώριων προμηθειών φυσικού αερίου, αναφέρει η έκθεση. Η έλλειψη τεχνολογίας που απαιτείται για τις μονάδες υγροποιημένου φυσικού αερίου είναι “κρίσιμη” και μπορεί να εμποδίσει τις προσπάθειες για την κατασκευή νέων.
Τα σχέδια της Ευρώπης να σταματήσει να εισάγει ρωσικά πετρελαιοειδή -περίπου το 55% των εξαγωγών πήγε εκεί πέρυσι- θα μπορούσαν να προκαλέσουν απότομες περικοπές στην παραγωγή αφήνοντας την εγχώρια αγορά να στερείται επίσης καυσίμων. Οι παραγωγοί μετάλλων χάνουν 5,7 δισ. δολάρια ετησίως από τους περιορισμούς, σύμφωνα με την έκθεση.
Εάν η παγκόσμια οικονομία μπει σε ύφεση, προειδοποιεί η έκθεση, η Ρωσία θα μπορούσε να δει τις εξαγωγές να μειώνονται περαιτέρω, καθώς θα γίνει ο “ταλαντευόμενος προμηθευτής” στις παγκόσμιες αγορές, με τη ζήτηση για τα προϊόντα της να εξαφανίζεται πρώτη. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει πτώση του ρουβλίου και έξαρση του πληθωρισμού.
Από την πλευρά των εισαγωγών, “ο κύριος βραχυπρόθεσμος κίνδυνος είναι η αναστολή της παραγωγής λόγω έλλειψης εισαγόμενων πρώτων υλών και εξαρτημάτων”. Μακροπρόθεσμα, η αδυναμία επισκευής του εισαγόμενου εξοπλισμού θα μπορούσε να περιορίσει μόνιμα την ανάπτυξη, αναφέρει η έκθεση.
Έλλειψη προμηθευτών για κρίσιμες εισαγωγές
“Απλώς δεν υπάρχουν εναλλακτικοί προμηθευτές για ορισμένες κρίσιμες εισαγωγές”, ανέφερε η έκθεση.
Ακόμη και στον αγροτικό τομέα, όπου το Κρεμλίνο έχει διαφημίσει τις προσπάθειές του για την αντικατάσταση των ξένων προμηθειών, η εξάρτηση από βασικές εισροές θα μπορούσε να αναγκάσει τους Ρώσους να μειώσουν την κατανάλωση τροφίμων καθώς οι προμήθειες μειώνονται, σύμφωνα με την έκθεση.
Οι περιορισμοί στην πρόσβαση στη δυτική τεχνολογία μπορεί να ωθήσουν τη Ρωσία μια ή δύο γενιές πίσω από τα σημερινά πρότυπα, καθώς αναγκάζεται να βασίζεται σε λιγότερο προηγμένες εναλλακτικές λύσεις από την Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία.
Η έκθεση προειδοποιεί ότι οι κυρώσεις θα αναγκάσουν επίσης την κυβέρνηση να αναθεωρήσει μια σειρά από αναπτυξιακούς στόχους που είχε θέσει ο Πούτιν πριν από τον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για την ενίσχυση της αύξησης του πληθυσμού και του προσδόκιμου ζωής.
Εισαγωγές ανά οικονομικό κλάδο
Γεωργία: Το 99% της παραγωγής πουλερικών και το 30% της παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων βοοειδών Holstein εξαρτάται από τις εισαγωγές. Οι σπόροι για βασικά προϊόντα όπως τα ζαχαρότευτλα και οι πατάτες εισάγονται επίσης ως επί το πλείστον από το εξωτερικό, όπως και οι ιχθυοτροφές και τα αμινοξέα.
Αεροπορικά ταξίδια: Το 95% του όγκου των επιβατών μεταφέρεται με αεροπλάνα ξένης κατασκευής και η έλλειψη πρόσβασης σε εισαγόμενα ανταλλακτικά θα μπορούσε να οδηγήσει σε συρρίκνωση του στόλου, καθώς αυτά βγαίνουν εκτός λειτουργίας.
Κατασκευή μηχανημάτων: Μόνο το 30% των εργαλείων για την κατασκευή μηχανών είναι ρωσικής κατασκευής και η τοπική βιομηχανία δεν έχει την ικανότητα να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση.
Φαρμακευτικά προϊόντα: Περίπου το 80% της εγχώριας παραγωγής βασίζεται σε εισαγόμενες πρώτες ύλες.
Μεταφορές: Οι περιορισμοί της ΕΕ έχουν τριπλασιάσει το κόστος για τις οδικές μεταφορές.
Επικοινωνίες και πληροφορική: Οι περιορισμοί στις κάρτες SIM θα μπορούσαν να αφήσουν τη Ρωσία να μην τις έχει μέχρι το 2025, ενώ ο τομέας των τηλεπικοινωνιών της μπορεί να μείνει πέντε χρόνια πίσω από τους παγκόσμιους ηγέτες το 2022.
