Ένα χειμώνα με μια πιο εύκολα «διαχειρίσιμη» COVID-19 και με επανεμφάνιση της γρίπης προβλέπουν για φέτος οι ειδικοί επιστήμονες.
Το υψηλό ποσοστό ανοσίας στον πληθυσμό από τον εμβολιασμό και από τη λοίμωξη με τον ιό που έχει καταστήσει τη νόσο ηπιότερη, αλλά και το οπλοστάσιο με τα εμβόλια και τις αντιιικές θεραπείες που πλέον διαθέτουμε έχουν ως αποτέλεσμα την υποχώρηση της επείγουσας φάσης της πανδημίας.
Ωστόσο δεν αποκλείονται και εκπλήξεις, με τους ειδικούς να τονίζουν ότι θα είναι λάθος να θεωρούμε ότι ο SARS-CoV-2 δεν μπορεί πλέον να μας απειλήσει και να υπενθυμίζουν την ανάγκη εμβολιασμού με την αναμνηστική δόση των ατόμων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες πληθυσμού.
Με τη βοήθεια του αναπληρωτή καθηγητή Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής στο Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Δημήτρη Παρασκευή, η «Κ» απαντάει σε ερωτήσεις για το τι θα πρέπει να περιμένουμε και πώς θα πρέπει να προστατευθούμε αυτή τη χειμερινή περίοδο.
– Πώς εξελίσσεται η πανδημία COVID-19;
– Η πανδημία COVID-19 είναι πλέον καλύτερα διαχειρίσιμη σε σχέση με το παρελθόν, χωρίς να σημαίνει ότι η πανδημία έχει λήξει οριστικά. Είναι λάθος να θεωρούμε ότι ο κορωνοϊός δεν μπορεί να μας απειλήσει. Μπορεί η νόσος να έχει καταστεί πιο ήπια κυρίως λόγω του υψηλού ποσοστού ανοσίας στην κοινότητα από τον εμβολιασμό ή σε μικρότερο ποσοστό από τη λοίμωξη με τον ιό, παρ’ όλα αυτά ο SARS-CoV-2 συνεχίζει να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο ή και θάνατο στις ευπαθείς ομάδες. Kαι γι’ αυτόν τον λόγο, ειδικά σε αυτές τις ομάδες, θα πρέπει να πραγματοποιούνται οι αναμνηστικές δόσεις εμβολίου σύμφωνα με τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών και να τηρούνται τα προληπτικά μέτρα.
– Πόσο πιθανό είναι να έχουμε ένα νέο πανδημικό κύμα;
– Είναι πολύ πιθανό να συμβεί το επόμενο διάστημα, αλλά η ακριβής περίοδος δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Αυτό εξαρτάται από την ανάδυση μιας νέας παραλλαγής με δυνατότητα ανοσιακής διαφυγής σε συνδυασμό με τα επίπεδα ανοσίας έναντι μόλυνσης στην κοινότητα, η οποία συνήθως εξασθενεί μετά τους τέσσερις με πέντε μήνες από τη μόλυνση ή τον εμβολιασμό.
– Υπάρχουν νέες παραλλαγές που ανησυχούν την επιστημονική κοινότητα σε αυτή τη φάση, και γιατί;
– Παρότι υπάρχουν συνεχώς νέες αναδυόμενες υποπαραλλαγές της «Ομικρον», προς το παρόν δεν φαίνεται κάποια από αυτές να έχει σημαντικό πλεονέκτημα για να κυριαρχήσει και να προκαλέσει μια νέα έξαρση. Αυτό το δεδομένο δεν θα πρέπει να ερμηνευθεί ότι και στο προσεχές μέλλον δεν θα αναδυθεί κάποια παραλλαγή που θα έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει έξαρση στην κοινότητα.
– Γίνεται λόγος για το τέλος της επείγουσας φάσης της πανδημίας. Τι σημαίνει αυτό;
– Αυτό σημαίνει ότι το νόσημα έχει καταστεί πιο ήπιο, αλλά κυρίως ότι διαθέτουμε τα κατάλληλα μέσα να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την πανδημία. Τα μέσα είναι, κυρίως, τα εμβόλια, τα αντιιικά φάρμακα και τα προληπτικά μέτρα που μας έχουν επιτρέψει να επιστρέψουμε σχεδόν σε ρυθμούς προ πανδημίας. Υπενθυμίζεται ότι ακόμα και μέχρι τις αρχές του 2021, και πριν να εμβολιαστεί το μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, το βασικό μέτρο για την αντιμετώπιση της πανδημίας ήταν η αναστολή των βασικών μας δραστηριοτήτων. Για όλους αυτούς τους λόγους η επείγουσα φάση της πανδημίας θεωρείται ότι έχει ξεπεραστεί.
– Πόσο προστατεύει η δεύτερη αναμνηστική δόση του εμβολίου για την COVID-19;
– Παρέχει μεγαλύτερη προστασία έναντι σοβαρής νόσου και θανάτου, σε σχέση με την πρώτη αναμνηστική δόση, στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού και ειδικά στις ηλικιακές ομάδες άνω των 70 ετών. Γι’ αυτό τον λόγο είναι απαραίτητο να πραγματοποιούνται οι αναμνηστικές δόσεις σε αυτές τις ομάδες. Για τον υπόλοιπο πληθυσμό δεν έχουμε ακόμα ικανοποιητικό αριθμό δεδομένων για να εκτιμήσουμε την αποτελεσματικότητα της δεύτερης αναμνηστικής δόσης.
Εντεκα επιστημονικές απαντήσεις για τη θωράκιση έναντι των δύο παθογόνων νόσων.
– Ποιοι συγκεκριμένα θα πρέπει να κάνουν τη δεύτερη αναμνηστική δόση;
– Σύμφωνα με τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, η δεύτερη αναμνηστική δόση συστήνεται ισχυρά στις ευπαθείς ομάδες σε χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών μετά την τελευταία δόση του εμβολίου ή τη μόλυνση από κορωνοϊό. Οι συστάσεις της επιτροπής αφορούν τα άτομα άνω των 60 ετών, τα άτομα ηλικίας 12 έως 59 ετών με χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού, χρόνια καρδιαγγειακή νόσο, σακχαρώδη διαβήτη, νοσογόνο παχυσαρκία, καρκίνο, χρόνια νεφρική νόσο, ανοσοκαταστολή, χρόνια ηπατική νόσο, αιμοσφαιρινοπάθειες, νευρολογικά νοσήματα, και γυναίκες σε κύηση. Επίσης συστήνεται για επαγγελματίες υγείας και άλλες ομάδες πληθυσμού, όπως όσους διαβούν με άτομα σε ανοσοκαταστολή ή άλλο υποκείμενο νόσημα.
– Ενα νέο και υγιές άτομο που έχει κάνει τρεις δόσεις ή έχει νοσήσει, θα πρέπει να κάνει τη δεύτερη αναμνηστική δόση;
– Για ένα υγιές άτομο συστήνεται να συμβουλευτεί τον γιατρό του και αν δεν συντρέχει ιδιαίτερος λόγος να αποφασίσει λαμβάνοντας υπόψη τα οφέλη της αναμνηστικής δόσης που αφορούν την ενίσχυση της προστασίας που παρέχει το εμβόλιο και έναντι της μόλυνσης από τον ιό. Γενικότερα όμως η δεύτερη αναμνηστική δόση δεν είναι απαραίτητη σε αυτή την ομάδα.
– Εκτός από το να εμβολιαστούμε, πώς αλλιώς μπορούμε να προστατευθούμε;
– Γενικότερα θα πρέπει να τηρούμε το μέτρο της απομόνωσης αν έχουμε συμπτώματα. Εάν υποψιαστούμε ότι έχουμε εκτεθεί στον ιό θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τις επαφές μας με ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Πρέπει να αποφεύγουμε τον συγχρωτισμό, να κάνουμε χρήση της μάσκας σε κλειστούς χώρους και να επιδιώκουμε τον επαρκή αερισμό των κλειστών χώρων.
– Εισερχόμαστε σε περίοδο επιδημικής έξαρσης της γρίπης. Υπάρχουν εκτιμήσεις για το πώς θα εξελιχθεί αυτή;
– Από τα έως σήμερα διαθέσιμα δεδομένα από το Νότιο Ημισφαίριο η διασπορά της γρίπης ήταν σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με πέρυσι ή την περίοδο 2020-2021, και παρόμοια εκτιμάται ότι θα είναι και στο Βόρειο Ημισφαίριο. Γι’ αυτόν τον λόγο θα πρέπει να υπενθυμίσουμε τη σύσταση για εμβολιασμό στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού αλλά και γενικότερα στην κοινότητα και έναντι της γρίπης.
–Πόσο πιθανό είναι το ενδεχόμενο μιας διπλής επιδημίας γρίπης – COVID φέτος;
– Είναι πολύ πιθανό να έχουμε ταυτόχρονη κυκλοφορία και των δύο παθογόνων. Το θετικό είναι ότι και οι δύο ιοί μεταδίδονται παρόμοια και συνεπώς τα προληπτικά μέτρα είναι αποτελεσματικά και για τους δύο ιούς, ενώ επίσης υπάρχει διαθεσιμότητα εμβολίων και για τα δύο παθογόνα προκειμένου να προφυλάξουμε τις ευπαθείς ομάδες από σοβαρή νόσο.
– Κάποιος που έχει εμβολιαστεί για την COVID-19 θα πρέπει να εμβολιαστεί και για τη γρίπη και πότε;
– Το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί ακόμη και την ίδια μέρα με το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού –-αλλά σε διαφορετικά ανατομικά σημεία–, όπως και οποιαδήποτε άλλη μέρα πριν και μετά το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού. Ο χρονικός περιορισμός χορήγησης του αντιγριπικού εμβολίου σε σχέση με τη λοίμωξη COVID-19 αφορά τους ασυμπτωματικούς ή συμπτωματικούς ασθενείς με θετικό εργαστηριακό έλεγχο COVID-19, που πρέπει να κάνουν το αντιγριπικό εμβόλιο μόλις ολοκληρώσουν την απομόνωσή τους.
