Αναπτύχθηκαν πολύ την περίοδο των lockdowns και της πανδημίας, έπειτα από μια σταθερά ανοδική πορεία, και ήρθαν για να μείνουν. Ο λόγος για τις ηλεκτρονικές αγορές, οι οποίες τόσο την εβδομάδα που διαρκεί η ελληνική «Black Friday» όσο και ενόψει της μεθαυριανής «Cyber Monday» έχουν την τιμητική τους. Ταυτόχρονα όμως ο ψηφιακός κόσμος έχει τους απατεώνες του και γι’ αυτό απαιτείται μεγάλη προσοχή, ειδικά καθώς αρκετοί καταναλωτές δεν έχουν μεγάλη πείρα στις ψηφιακές αγορές.
Τις προηγούμενες ημέρες, εταιρείες που ειδικεύονται στην προστασία των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της διαδικτυακής πλοήγησης προειδοποίησαν για μια νέα έξαρση στις επιθέσεις απόσπασης στοιχείων, που δίνουν πρόσβαση σε πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες και τραπεζικούς λογαριασμούς. Μάλιστα, για μία κατηγορία, τις επιθέσεις μέσω Banking Trojans, υπήρξε η εκτίμηση πως διπλασιάστηκαν φέτος σε σχέση με το προηγούμενο έτος, σε διεθνές πάντα επίπεδο, αλλά αυτό έχει την αντανάκλασή του και στην Ελλάδα.
Οι «τραπεζικοί Δούρειοι Ιπποι» κλέβουν τραπεζικά διαπιστευτήρια, δηλαδή κωδικούς και άλλους τρόπους πρόσβασης σε προσωπικούς τραπεζικούς λογαριασμούς, που φροντίζουν στη συνέχεια να ξαφρίζουν. Επίσης μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε έναν αριθμό πιστωτικής κάρτας, να υποκλέψουν κωδικό, όνομα, ημερομηνία λήξης και CVV, και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν την κάρτα κατά το δοκούν ή να πουλήσουν τα στοιχεία της.
Συνηθισμένες παγίδες
Ενας τρόπος παγίδευσης είναι η δημιουργία εικονικού ψηφιακού καταστήματος – είτε πλαστό αντίγραφο υπαρκτού ιστοτόπου είτε δημιουργία ενός εντελώς ψεύτικου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως αναφέρει έκθεση της εταιρείας Kaspersky, είναι η χρήση μιας δημοφιλούς υπηρεσίας που ονομάζεται Afterpay (Clearpay στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ιταλία), με 20 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες σε όλο τον κόσμο. «Οι δράστες δημιούργησαν μια σελίδα που μιμείται τον επίσημο ιστότοπο, εξαπατώντας τα ανυποψίαστα θύματα ώστε να εισάγουν τον αριθμό της πιστωτικής τους κάρτας και το CVV σε ψεύτικη φόρμα. Αφού ο χρήστης εισαγάγει τα στοιχεία του, οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου θα προσπαθήσουν να κλέψουν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα από αυτή την κάρτα», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Τι μπορεί να κάνει ο ψηφιακός καταναλωτής για να προστατευθεί; Το πρώτο είναι να είναι υποψιασμένος και προσεκτικός, ενήμερος για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει. Να φροντίζει η συσκευή που χρησιμοποιεί να είναι όσο το δυνατόν προστατευμένη, με ενημερωμένα συστήματα και λογισμικό προστασίας. Αποφεύγουμε να ανοίγουμε συνδέσμους ή συνημμένα από ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή άλλα μέσα δικτύωσης, όταν δεν είμαστε σίγουροι για το ασφαλές περιεχόμενό τους.
Δεύτερον, επιλέγουμε για τις αγορές μας αξιόπιστα καταστήματα. Η μακρόχρονη λειτουργία τους, η ύπαρξη φυσικής έδρας, με διεύθυνση και σταθερό τηλέφωνο, αποτελούν σημαντικά στοιχεία. Καλό είναι να ελέγχονται όλες οι πληροφορίες από την ιστοσελίδα του και να διαβάζουμε κριτικές για το κατάστημα σε ανεξάρτητο – τρίτο ιστότοπο, πάντα όμως με κριτικό τρόπο, καθώς μπορεί να είναι κατασκευασμένες.
Πριν πληρώσουμε
Πριν από την πληρωμή πρέπει να ελέγχουμε πως ο ιστότοπος παρέχει ασφαλή ψηφιακό χώρο για τη χρήση πιστωτικής κάρτας. Οπωσδήποτε η ηλεκτρονική διεύθυνση του ηλεκτρονικού καταστήματος πρέπει να ξεκινάει με τη μορφή HTTPS, κάτι που υποδηλώνει πως το e-shop διαθέτει SSL (Secure Sockets Layer), δηλαδή πρωτόκολλο ασφαλούς μετάδοσης ευαίσθητων δεδομένων στο Διαδίκτυο, και να φέρει λουκετάκι στην αρχή.
Ακόμα, τα αναγνωρισμένα ηλεκτρονικά καταστήματα διαθέτουν σήματα εμπιστοσύνης των ενώσεων ηλεκτρονικού εμπορίου και των οργανισμών που διαθέτουν πιστοποιητικά ασφαλείας και απορρήτου προσωπικών δεδομένων. Αρα κι αυτό το στοιχείο πρέπει να ελέγχεται στην ιστοσελίδα του ηλεκτρονικού καταστήματος.
Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται απέναντι στις υπερβολικά χαμηλές τιμές. Κατ’ αρχάς αυτές λειτουργούν ως δόλωμα για ψηφιακό phishing, προσέλκυση πελατείας και υποκλοπή στοιχείων. Ακόμα όμως και να μη συμβαίνει αυτό, περιπτώσεις τεράστιων εκπτώσεων μπορεί να κρύβουν πλαστά, παραποιημένα ή ακατάλληλα προϊόντα.
Επίσης, σε μια σωστή αγορά οι καταναλωτές λαμβάνουν μήνυμα με επιβεβαίωση της παραγγελίας, την οποία πρέπει να ελέγχουν και να φυλάσσουν. Τέλος, εάν υπάρξει οποιαδήποτε ένδειξη προβληματικής συναλλαγής πρέπει οι καταναλωτές να κινηθούν άμεσα σε αμφισβήτησή της προς την τράπεζά τους και να μπλοκάρουν τις κάρτες τους.
