2023, η ελληνική οικονομία στο κρίσιμο σταυροδρόμι των διεθνών προκλήσεων | Του Γιάννη Στάθη

Ενεργειακή κρίση, πληθωριστικές πιέσεις, κρίση σε όλο το φάσμα της εφοδιαστικής αλυσίδας και επιστροφή σε υψηλότερο κόστος χρήματος , είναι μερικά από τα προβλήματα τα οποία αντιμετώπισε και συνεχίζει να αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία το 2022. Η ελληνική οικονομία και κοινωνία ξεπέρασαν με μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό κόστος την κρίση της περασμένης δεκαετίας. Υπό την ασφυκτική πίεση των μνημονίων, επιβλήθηκαν αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και αποκαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό η δημοσιονομική σταθερότητα και η εξωτερική ισορροπία στο ισοζύγιο πληρωμών με μέτρα ωστόσο, τα οποία «τραυμάτισαν» την ελληνική κοινωνία.

Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια ήταν σε σταθερή αναπτυξιακή τροχιά με την σημερινή κυβέρνηση να δίνει σημαντική προτεραιότητα στο να δημιουργηθούν συνθήκες διατηρήσιμης αναπτυξιακής ορμής .

Το 2023 είναι χρονιά εκλογών στην Ελλάδα και την Τουρκία και αυτό το γεγονός αναμένεται να καθορίσει ουσιαστικά τις επερχόμενες εξελίξεις. Οι επικείμενες εκλογές του 2023 κατά πάσα πιθανότητα θα είναι διπλές, γεγονός το οποίο σημαίνει πως η χώρα θα εισέλθει σε μια παρατεταμένη εκλογική περίοδο μέχρι τουλάχιστον το τέλος του πρώτου εξαμήνου.

Με βάση τις δημοσκοπήσεις, το επικρατέστερο σενάριο είναι να μην προκύψει κυβέρνηση από την πρώτη εκλογική αναμέτρηση, η οποία θα πραγματοποιηθεί με το σύστημα της απλής αναλογικής. Το επικρατέστερο σενάριο όμως είναι ένα μήνα μετά την πρώτη εκλογική αναμέτρηση να οδηγηθούμε σε δεύτερη ,με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής. Το επικρατέστερο σενάριο είναι να μην προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ωστόσο σε κάθε αποτέλεσμα θα πρόκειται για μια κυβέρνηση λιγότερο ισχυρή από την σημερινή και σαφώς αποδυναμωμένη προκειμένου να προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις τις οποίες έχει ανάγκη η χώρα .

Η επόμενη τετραετία δεν αναμένεται να είναι εύκολη για τη διεθνή οικονομία και κατά συνέπεια ούτε για την ελληνική. Ο συνδυασμός υψηλού χρέους, υψηλού πληθωρισμού και αυξημένων επιτοκίων δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα διεθνώς το οποίο μπορεί να προκαλέσει ένα νέο κύμα ύφεσης και χρεοκοπιών.

Η χώρα βρέθηκε αντιμέτωπη με την πρωτοφανή παγκόσμια υγειονομική κρίση COVID-19 σε συνδυασμό με την ρωσο-ουκρανική σύγκρουση γεγονότα τα οποία άλλαξαν δραματικά τα δεδομένα και τις προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως. Τα προηγούμενα χρόνια και με στόχο την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης πραγματοποιήθηκε μία άνευ προηγουμένου χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής με μηδενικά επιτόκια και σημαντικές ενέσεις ρευστότητας από τις κυριότερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου ύψους ρεκόρ 30 τρις δολαρίων περίπου.

Οι παραπάνω πολιτικές και οικονομικές επιλογές έθεσαν τις βάσεις για μία πληθωριστική έκρηξη στην παγκόσμια οικονομία η οποία επιταχύνθηκε καταλυτικά από τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Ταυτόχρονα σημειώθηκε δραματική αύξηση του κόστους ενέργειας και πρώτων υλών καθώς και σοβαρή διαταραχή της παγκόσμιας παραγωγικής και εφοδιαστικής αλυσίδας. Αποτέλεσμα η πρωτοφανής επιτάχυνση του πληθωρισμού παγκοσμίως ο οποίος απέκτησε επικίνδυνη δυναμική.

Σε αυτή την κρίσιμη φάση οι επιλογές οικονομικής πολιτικής είναι καθοριστικές για το μέλλον της χώρας μας. Πρώτη επιλογή πολιτικής αποτελεί η διατήρηση της δημοσιονομικής ισορροπίας και της πολιτικής σταθερότητας. Δεύτερη επιλογή πολιτικής αποτελεί η ενίσχυση και εδραίωση ενός ελκυστικού επενδυτικού, επιχειρηματικού και φορολογικού περιβάλλοντος το οποίο πρέπει να διαμορφώσει η Κυβέρνηση.

Τρίτη επιλογή πολιτικής ,αποτελεί και η επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων. Υπάρχουν κρίσιμοι τομείς της ελληνικής οικονομίας με καθοριστικές επιπτώσεις στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας όπου οι μεταρρυθμίσεις δεν έχουν προχωρήσει ικανοποιητικά.

Στους περισσότερους από τις παραπάνω περιοχές, καταγράφεται αξιόλογη πρόοδος, ωστόσο η ελληνική οικονομία και κοινωνία έχουν να διανύσουν σημαντική απόσταση και να διαχειριστούν κινδύνους, συμπεριλαμβανομένης και της πολιτικής σταθερότητας οι οποία αποτελεί οικονομικό μέγεθος στον σύγχρονο κόσμο.

Η ελληνική οικονομία παρουσιάζει αναμφισβήτητα μία αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα εντός ενός διεθνούς οικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος , το οποίο επιδεινώνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Οι μεγάλες αυξήσεις στο κόστος της ενέργειας προκαλούν ραγδαία και συνεχόμενη άνοδο του πληθωρισμού, και σε συνδυασμό με την ιλιγγιώδη αύξηση των τιμών σε όλο το φάσμα της καθημερινής ζωής, δημιουργούν εμπόδια στην ανάπτυξη, απειλώντας ταυτόχρονα την οικονομική σταθερότητα, την προσέλκυση επενδύσεων, τις επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά και τον κρατικό προϋπολογισμό. Ήδη οι τιμές των υγρών καυσίμων, του φυσικού αερίου και της ενέργειας γνωρίζουν τιμές ρεκόρ, προκαλώντας προβληματισμό τόσο στο οικονομικό επιτελείο, όσο και στον απλό πολίτη.

Όσον αφορά τις προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, η Τράπεζα της Ελλάδος , υπογραμμίζει ότι παρά την πρόοδο όσον αφορά τη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών, τη μείωση του φορολογικού βάρους και των ασφαλιστικών εισφορών, καθώς και την αύξηση της εξωστρέφειας, η διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα παραμένει συγκριτικά χαμηλή σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Επιπλέον, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 58η θέση μεταξύ 180 χωρών όσον αφορά τον δείκτη αντίληψης της διαφθοράς, σύμφωνα με την έρευνα της Διεθνούς Διαφάνειας για το 2021.

Επιπροσθέτως, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «δεδομένου ότι το 2023 είναι χρονιά εθνικών εκλογών, απαιτείται σύμπλευση και συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων, ώστε να υλοποιηθούν οι βασικές δεσμεύσεις της οικονομικής πολιτικής και να διαφυλαχθούν όσα έχει επιτύχει η ελληνική οικονομία την τελευταία δεκαετία».

Βέβαια, όπως επισημαίνεται, οι προβλέψεις για τη μελλοντική πορεία της οικονομίας υπόκεινται σε αβεβαιότητες και κινδύνους οι οποίοι συνδέονται κυρίως με εξωγενείς παράγοντες.

Θα κλείσω με την εξής φράση από τον χώρο της πολιτικής , «πρέπει να αναφερθεί η μεγάλη ανισότητα μεταξύ κυβερνήσεως και αντιπολιτεύσεως. Γιατί ενώ η αντιπολίτευση κινείται στον απέραντο χώρο του επιθυμητού , η κυβέρνηση περιορίζεται στον στενό χώρο του εφικτού».

Αθήνα 30 Δεκεμβρίου 2022

Γιάννης Στάθης*

Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών*

* Εργάσθηκε στον χρηματοπιστωτικό τομέα σε ελληνικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις, σε υψηλές θέσεις ευθύνης. Υπηρέτησε ως πολιτικό στέλεχος στο Υπουργείο Οικονομικών, με τομέα ευθύνης τον φορολογικό και τελωνειακό μηχανισμό. Κατά την διάρκεια της θητείας του εκπαιδεύτηκε σε θέματα οικονομικού και οργανωμένου εγκλήματος στο US DEPARTMENT OF TREASURY, στο IRS CRIMINAL INVESTIGATION καθώς και σε τελωνειακά θέματα και δράσεις κατά του λαθρεμπορίου, καθώς και στην Ιταλική οικονομική αστυνομία, GUARDIA di FINANZA. Κείμενά του δημοσιεύονται σε ελληνικές εφημερίδες και περιοδικά, ενώ αναλύσεις του έχουν παρουσιασθεί σε διεθνούς κύρους έντυπα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Είναι απόφοιτος του τμήματος Εγκληματολογικών Ερευνών και ανάλυσης του Ε.Κ.Π.Α. Μέλος του Association of Certified Fraud Examiners (ACFE). Σήμερα είναι εκτελεστικός Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών . (www.giannisstathis.blogspot.com)