Την ετοιμότητα της Ελλάδας για διαπραγματεύσεις με τη λιβυκή κυβέρνηση που θα προκύψει μετά τη διενέργεια εκλογών, με αντικείμενο την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με βάση τη Σύμβαση των Η.Ε. για το Δίκαιο της Θάλασσας, επανέλαβε το υπουργείο Εξωτερικών σε ρηματική διακοίνωση που επέδωσε στην πρεσβεία της Λιβύης στην Αθήνα.
Η ρηματική διακοίνωση επιδόθηκε προκειμένου να αντικρουσθούν οι ανυπόστατες αιτιάσεις που προήλθαν από την κυβέρνηση της Τρίπολης περί δήθεν «παράνομων» ενεργειών του «Sanco Swift», του σκάφους που πραγματοποιεί σεισμικές έρευνες νότια της Πελοποννήσου και δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης. Οι αιτιάσεις αυτές είχαν προέλθει από τον ανοιχτά τουρκόφιλο πρωθυπουργό της κυβέρνησης της Τρίπολης, Αμπντούλ Χαμίντ αλ Ντμπέιμπα, και συνεργάτες του.
Στη ρηματική διακοίνωση επισημάνθηκε ότι οι έρευνες του «Sanco Swift» διεξάγονται σε περιοχές ελληνικής δικαιοδοσίας σε πλήρη συμφωνία με όλα όσα προβλέπουν οι κανόνες του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και υπογραμμίζεται ότι «οι συντεταγμένες των περιοχών στις οποίες πραγματοποιούνται οι έρευνες είναι προσβάσιμες σε όλους τους ενδιαφερομένους μέσω της έκδοσης σχετικών NAVTEX».
Δεδομένου ότι η πλευρά της Τρίπολης χρησιμοποίησε ως επιχείρημα για την καταγγελία των ερευνών, που πραγματοποιεί για λογαριασμό της Exxon Mobil / HELLENiQ ENERGY το ερευνητικό σκάφος, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), το υπουργείο Εξωτερικών χαιρέτισε το γεγονός.
Ωστόσο, διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι στη ρηματική διακοίνωση υπενθυμίζεται στην Τρίπολη ότι «τα δύο παράνομα και ανυπόστατα μνημόνια κατανοήσεως που αυτή έχει υπογράψει με την Τουρκία (Νοέμβριος 2019 και Οκτώβριος 2022) παραβιάζουν κατάφωρα θεμελιώδεις διατάξεις της UNCLOS, οι οποίες αντανακλούν και κανόνες του διεθνούς εθιμικού δικαίου».
Στο ίδιο πλαίσιο υπογραμμίζεται ότι τα μνημόνια αυτά αγνοούν και παραβιάζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας επί της υφαλοκρηπίδας της, καθώς και τα κυριαρχικά της δικαιώματα και τη δικαιοδοσία της επί της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ) της. Η ρηματική διακοίνωση καταλήγει με επίκληση των ιστορικών δεσμών φιλίας, ενώ υπογραμμίζεται η επιθυμία της Ελλάδας για την επανέναρξη της διμερούς συνεργασίας σε πνεύμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
Το διοικητικό δικαστήριο της Τρίπολης αποφάνθηκε υπέρ της αναστολής της συμφωνίας Τουρκίας και Λιβύης στο σκέλος των ερευνών για υδρογονάνθρακες – Δεν είναι δεσμευτική η απόφαση.
Ρευστή η κατάσταση
Οι αντιδράσεις της κυβέρνησης της Τρίπολης θεωρούνται σε σημαντικό βαθμό και υποβολιμαίες από την Αγκυρα. Ωστόσο, όπως φάνηκε από μια χθεσινή δικαστική απόφαση διοικητικού δικαστηρίου (εφετείου) της Τρίπολης, η κατάσταση στο έδαφος της Λιβύης παραμένει ρευστή.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με δημοσίευμα του Libya Review (που επιβεβαιώνεται και από ελληνικές πηγές), έπειτα από την έφεση που άσκησαν τον περασμένο Δεκέμβριο πέντε Λίβυοι δικηγόροι, το διοικητικό δικαστήριο της Τρίπολης αποφάνθηκε υπέρ της αναστολής εφαρμογής της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης στο σκέλος των ερευνών για υδρογονάνθρακες (τουρκολιβυκό μνημόνιο Οκτωβρίου 2022).
Βασικό σκεπτικό του δικαστηρίου ήταν το ψήφισμα του Γενικού Εθνικού Κογκρέσου της Λιβύης υπ’ αριθμόν 44 του 2013, το οποίο, πρακτικά, δεν επιτρέπει στην προσωρινή κυβέρνηση να συνάπτει συμφωνίες που δεσμεύουν τη χώρα στο εξωτερικό.
Είναι ενδιαφέρον ότι αυτή την επιχειρηματολογία χρησιμοποιεί επισήμως και η Ελλάδα εναντίον των τουρκολιβυκών μνημονίων. Η απόφαση αυτή δεν είναι, βέβαια, δεσμευτική, ωστόσο αποτελεί μια ένδειξη της κατάστασης που επικρατεί ακόμη και στην Τρίπολη.
