Φοροαπαλλαγές και επιδόματα θα τεθούν το επόμενο διάστημα υπό εξέταση, καθώς το σημερινό σύστημα λειτουργεί με ελάχιστα έως καθόλου κοινωνικά κριτήρια, με αποτέλεσμα να ευνοούνται οικονομικά ισχυρές κοινωνικές ομάδες αλλά και φοροφυγάδες.
Οι φοροαπαλλαγές σήμερα ανέρχονται σε 1.047 και οι οποίες μάλιστα τη διετία της πανδημίας διογκώθηκαν για να ενισχύσουν φορολογουμένους και επιχειρήσεις, με το κόστος τους να έχει εκτιναχθεί στα 12,9 δισ. ευρώ. Στις προθέσεις του οικονομικού επιτελείου είναι να αλλάξει ο τρόπος χορήγησης φοροαπαλλαγών και επιδομάτων ακολουθώντας πρακτικές που ισχύουν στην Ευρώπη. Σημειώνεται ότι η χώρα μας έχει από τα υψηλότερα ποσοστά φοροαπαλλαγών μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.
Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, οι φοροαπαλλαγές ανέρχονται στο 26,7% των φορολογικών εσόδων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις οι εκπτώσεις δεν μπορούν να μετρηθούν, όπως για παράδειγμα στις κληρονομιές και τα κέρδη των τυχερών παιγνίων, καθώς δεν υποστηρίζονται μηχανογραφικά, κάτι που σημαίνει ότι το κόστος είναι πολύ υψηλότερο και μη μετρήσιμο.
Τα ανωτέρω δεδομένα, αλλά και το γεγονός ότι σχεδόν 7 στους 10 φορολογουμένους δηλώνουν εισοδήματα που δεν ξεπερνούν τις 10.000 ευρώ, κάτι που καταδεικνύει ότι όχι μόνο αποκρύπτεται φορολογητέα ύλη αλλά και ότι οι απαλλαγές και τα επιδόματα κατευθύνονται και σε αυτές τις ομάδες που αποφεύγουν να δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα. Υπό το πρίσμα αυτό η κυβέρνηση θα επανεξετάσει από μηδενική βάση φοροαπαλλαγές και επιδόματα, ενώ θα ξεκινήσει η διαδικασία ελέγχου και καταγραφής ηλεκτρονικά όλων των φοροαπαλλαγών προκειμένου να μπορούν να ελέγχονται ως προς το κόστος τους για τον προϋπολογισμό αλλά και πόσους επακριβώς φορολογουμένους αφορούν.
Οι διάσπαρτες λοιπόν φορολογικές δαπάνες θα αναθεωρηθούν και σε αρκετές περιπτώσεις θα δημιουργηθούν «σταθερές» απαλλαγές, που θα ενισχύουν κυρίως τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες και τις επενδύσεις.
Στρεβλώσεις
Κάποιες από τις φοροαπαλλαγές που ισχύουν σήμερα, αν και θεσπίστηκαν για να βοηθήσουν όσους ξεκινούν επιχειρηματική δραστηριότητα, οδηγούν σε στρέβλωση του συστήματος, καθώς πολλοί τις εκμεταλλεύονται αποκρύπτοντας τα πραγματικά τους εισοδήματα. Η νομοθεσία προβλέπει μειωμένο συντελεστή φορολογίας εισοδήματος κατά 50% για τα τρία πρώτα χρόνια λειτουργίας μιας επιχείρησης εφόσον τα εισοδήματα δεν ξεπερνούν τις 10.000 ευρώ. Παράλληλα, για πέντε χρόνια προβλέπεται απαλλαγή από το τέλος επιτηδεύματος και μειωμένη κατά 50% προκαταβολή φόρου. Τα ανωτέρω μέτρα συμβάλλουν στη στήριξη όσων προχωρούν στην έναρξη δραστηριότητας, ωστόσο δημιουργούν τις προϋποθέσεις για δήλωση χαμηλών εισοδημάτων που δεν ξεπερνούν τις 10.000 ευρώ, με στόχο να συνεχίσουν να απολαμβάνουν την ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση. Στην Ελλάδα οι αυτοαπασχολούμενοι είναι πάνω από μισό εκατομμύριο (618.000) και τα στοιχεία δείχνουν ότι ενώ κάνουν τζίρο περίπου 40 δισ. ευρώ, το δηλωθέν κέρδος τους φθάνει μόλις στα 3,5 δισ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση έχει ζητήσει από το ΙΟΒΕ την εκπόνηση μελέτης με προτάσεις για αναμόρφωση του πλαισίου φορολόγησης των αυτοαπασχολουμένων.
Σε ό,τι αφορά τα επιδόματα, στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι τα ποσά που κατατίθενται στους λογαριασμούς των δικαιούχων θα πρέπει σε ποσοστό πάνω από 50% να δαπανώνται μέσω κάρτας. Το μέτρο έχει ήδη ξεκινήσει και αναμένεται να επεκταθεί στο σύνολο των επιδομάτων που χορηγούνται σήμερα.
Στα 12,9 δισ. το κόστος για το Δημόσιο
Οπως προκύπτει από τα στοιχεία που έχουν κατατεθεί στη Βουλή, οι φοροαπαλλαγές ανέρχονται πλέον σε 1.047 από 716 που ήταν το 2016, εκτινάσσοντας στα 12,9 δισεκατομμύρια το κόστος για το ελληνικό Δημόσιο. Μεταξύ των σημαντικοτέρων είναι:
1. Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων (200 απαλλαγές και εκπτώσεις). Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι φοροαπαλλαγές που χρησιμοποιήθηκαν από τα φυσικά πρόσωπα ξεπερνούν τις 10 εκατομμύρια περιπτώσεις, με το κόστος για τον προϋπολογισμό να υπολογίζεται σε 5 δισεκατομμύρια ευρώ. Το μεγαλύτερο τμήμα και συγκεκριμένα 3,8 δισεκατομμύρια ευρώ αφορά το αφορολόγητο όριο και τη μείωση του φόρου ανάλογα με το μέγεθος της οικογένειας (γονείς και παιδιά). Η φοροαπαλλαγή χρησιμοποιήθηκε σε 6,7 εκατομμύρια περιπτώσεις.
2. Φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων (200 απαλλαγές και εκπτώσεις). Απαλλαγές ύψους 1,3 δισ. ευρώ είχαν 53.021 επιχειρήσεις.
3. Φορολογία κεφαλαίου (129 εκπτώσεις και απαλλαγές): Συνολικά 5.082.163 φυσικά και νομικά πρόσωπα είχαν εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ, στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, στις μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ύψους 3,89 δισ. ευρώ. Ειδικά στον ΕΝΦΙΑ οι απαλλαγές αφορούν περισσότερες από 5 εκατομμύρια περιπτώσεις, με το όφελος να είναι σχετικά μικρό και συγκεκριμένα 85 εκατ. ευρώ.
4. ΦΠΑ (75 εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές). Το όφελος για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και καταναλωτές ήταν 821,934 εκατομμύρια ευρώ. Τις μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές έχουν οι υπηρεσίες ιδιωτικής εκπαίδευσης που γλιτώνουν 397 εκατομμύρια ευρώ.
5. Τέλη χαρτοσήμου (85 εκπτώσεις). Οι απαλλαγές ανήλθαν σε 73,7 εκατ. ευρώ
6. Φόρος ασφαλίστρων. Οι μειώσεις έφθασαν τα 421,9 εκατ. ευρώ.
7. Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (44 φοροαπαλλαγές). Το ύψος των απαλλαγών ήταν 1,17 δισ. ευρώ, με τη μερίδα του λέοντος να έχουν τα ενεργειακά προϊόντα με 589,6 εκατ. ευρώ και η αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά με 580,4 εκατ. ευρώ.
8. Τέλη ταξινόμησης οχημάτων (23 απαλλαγές). Οι εκπτώσεις διαμορφώθηκαν σε 121,69 εκατ. ευρώ.
9. Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων. Το ποσό των απαλλαγών ανήλθε σε 11,844 εκατ. ευρώ.
