Διακρατικές συμφωνίες για την «εισαγωγή» εργαζομένων ζητούν οι κατασκευαστικές και οι εταιρείες του τουρισμού και της εστίασης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, λείπουν περίπου 200.000 εργαζόμενοι στην οικοδομή και στον κατασκευαστικό κλάδο και 80.000 από τον τουριστικό – επισιτιστικό. Στις κατασκευές η πρόσληψη τεχνιτών είναι κρίσιμη για την έγκαιρη ολοκλήρωση των μεγάλων έργων υποδομής που χρηματοδοτούνται με ευρωπαϊκούς πόρους.
Ξέμεινε από εργατικά χέρια η οικοδομή
Του Νίκου Χ. Ρουσάνογλου
Αντιμέτωπα με πολυετείς καθυστερήσεις αναμένεται να βρεθούν δεκάδες έργα υποδομής ανά την επικράτεια τα επόμενα χρόνια, ενώ ταυτόχρονα προβλέπεται και σημαντική υποχώρηση στις νέες ανεγέρσεις οικοδομών, όχι λόγω έλλειψης ζήτησης από ενδιαφερόμενους αγοραστές, αλλά εξαιτίας της απουσίας εργατικών «χεριών». Αν και προς το παρόν δεν παρατηρούνται σοβαρές ελλείψεις στα εργοτάξια, ορισμένες ειδικότητες είναι σαφές ότι καταγράφουν «απώλειες», ιδίως αν πρόκειται για εξειδικευμένους τεχνίτες, είτε στα έργα υποδομής είτε στις οικοδομές.
Οι ειδικότητες
Χειριστές βαρέων μηχανημάτων, μπετατζήδες, χτίστες, ακόμα και επιβλέποντες μηχανικοί, όπως και άλλες κατηγορίες εργαζομένων στον κλάδο, αρχίζουν να αποτελούν «είδος εν ανεπαρκεία», καθώς αυξάνεται ο αριθμός των εργοταξίων στη χώρα. «Αν ξεκινήσουν και τα μεγάλα κτιριακά έργα στο Ελληνικό, προβλέπω μεγάλες καθυστερήσεις στις οικοδομές στην Αττική», αναφέρει ο κ. Δημήτρης Καψιμάλης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κατασκευαστών Κτιρίων Ελλάδος. Κατά τον ίδιο, σήμερα, μια τυπική κατασκευή πολυκατοικίας, που απαιτούσε π.χ. 18 μήνες για να ολοκληρωθεί, χρειάζεται πλέον τουλάχιστον 24 μήνες, ενδεχομένως κι ακόμα περισσότερο, καθώς δεν επαρκούν τα συνεργεία και παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις στην αναζήτηση και απασχόλησή τους.
Μια σχετική μελέτη του ΕΜΠ κάνει λόγο για ανάγκη τουλάχιστον 200.000 επιπλέον εργαζόμενων, προκειμένου να αποκατασταθεί η ομαλή λειτουργία των εργοταξίων και να αυξηθούν οι βάρδιες. Ωστόσο, οι άνθρωποι αυτοί, απλώς δεν υπάρχουν σήμερα, καθώς οι μεν οικονομικοί μετανάστες των προηγούμενων δεκαετιών, απασχολούνται σε άλλους κλάδους, όπως π.χ. στον τομέα των υπηρεσιών (π.χ. διανομές), ενώ άλλοι έχουν επιστρέψει στις πατρίδες τους, όπου επίσης «τρέχουν» προγράμματα υποδομών αξίας πολλών δεκάδων ή και εκατοντάδων δισ. ευρώ.
Εργολάβοι προσλαμβάνουν ανειδίκευτους εργάτες από χώρες της ΝΑ Ασίας που έχουν έρθει στη χώρα τα τελευταία χρόνια.
Εκπαιδεύουν ξένους
Οπως αναφέρουν εκπρόσωποι οικοδομικών επιχειρήσεων, μία από τις λύσεις που εφαρμόζουν είναι να προσλαμβάνουν ανειδίκευτους εργάτες από χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας (π.χ. Πακιστάν, Αφγανιστάν) και της Μέσης Ανατολής (Συρία), που έχουν έρθει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια και να τους εκπαιδεύουν σε πιο εξειδικευμένες εργασίες. Δημιουργούν, δηλαδή, νέους ειδικευμένους τεχνίτες σε θέσεις όπου υπάρχουν ελλείψεις. Μια άλλη λύση είναι η σύναψη αποκλειστικής συνεργασίας με συγκεκριμένα συνεργεία, ώστε να υπάρχουν πάντα διαθέσιμα «χέρια». Ωστόσο, τέτοιες συμφωνίες δεν είναι πάντα εύκολες, καθώς απαιτούν σημαντική και κυρίως συνεχή ροή έργων/οικοδομών.
Αντίστοιχα, οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι προσφέρουν υψηλούς μισθούς στους εργαζομένους τους, προκειμένου να αποφύγουν τη μετακίνησή τους σε άλλες εταιρείες. Παράλληλα, προσλαμβάνουν και νέους, ιδίως όταν συμβασιοποιούνται νέα έργα και επομένως γνωρίζουν και οι εταιρείες ότι θα έχουν συγκεκριμένες ανάγκες για μια περίοδο δύο-τριών ετών. Μία ακόμη λύση είναι η σύναψη στρατηγικών συνεργασιών με υπεργολάβους και μικρότερες τεχνικές εταιρείες. Για τον σκοπό αυτό, όσες εισηγμένες τεχνικές εταιρείες είχαν οφειλές προς υπεργολάβους επιχειρούν να τις εξοφλήσουν πλήρως και να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους, καθώς αντιλαμβάνονται ότι χωρίς τους συνεργάτες αυτούς θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων στα έργα που έχουν αναλάβει ή που πρόκειται να αναλάβουν στο μέλλον.
Διακρατικές συμφωνίες
Ακόμα κι έτσι βέβαια, φαίνεται πως το προσωπικό δεν θα επαρκέσει για να ολοκληρωθούν όλα τα έργα που δρομολογούνται στην ώρα τους. Στελέχη των κατασκευαστικών εταιρειών αναφέρουν ότι θα απαιτηθούν διακρατικές συμφωνίες μεταξύ της Ελλάδας και άλλων χωρών, προκειμένου να έρθουν στη χώρα μας και να εργαστούν με συγκεκριμένους όρους και αποδοχές ξένοι εργάτες. Στους ανθρώπους αυτούς θα πρέπει να εξασφαλιστεί και στέγη, μέσω προσωρινών καταλυμάτων. Η λύση αυτή εφαρμόζεται κατά κόρον στη Μέση Ανατολή (π.χ. Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία, Κατάρ), όπου επίσης δεν υπάρχει επαρκής αριθμός εργατοτεχνιτών, με αποτέλεσμα να «εισάγονται» άνθρωποι από τρίτες χώρες, όπως η Ινδία, το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές.
Ζητούν να εισαγάγουν 80.000 εργαζομένους για τουρισμό και εστίαση
Της Ρούλας Σαλούρου
Την εισαγωγή τουλάχιστον 80.000 εργαζομένων από τρίτες χώρες, όπως για παράδειγμα Μπανγκλαντές, Πακιστάν αλλά και Βαλκάνια, ζητούν οι εργοδοτικοί φορείς σε τουρισμό και επισιτισμό, με στόχο να καλύψουν τις κενές θέσεις εργασίας, που σύμφωνα με τα στοιχεία τους, μόνο κατά την περυσινή τουριστική σεζόν ανήλθαν σε 60.000, ενώ η χώρα μας προχωράει σε διακρατικές συμφωνίες, όπως αυτή που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή με την Αίγυπτο, για την είσοδο και διαμονής των ξένων πολιτών στην Ελλάδα, με σκοπό την απασχόλησή τους στον αγροτικό τομέα.
Συνολικά, εκτιμάται ότι ακόμη και πάνω από 100.000 εργαζόμενοι από τρίτες χώρες θα μπορούσαν να έρθουν στην Ελλάδα και να καλύψουν κενά σε θέσεις εργασίας που υπάρχουν σε ξενοδοχεία, σε καταστήματα από τον χώρο της εστίασης, σε συγκεκριμένες θέσεις στα μαγειρεία (π.χ. λάντζα), στους χώρους υποδοχής, ως σερβιτόροι αλλά και ως εργάτες γης.
Με την εγχώρια οικονομία να έχει ξεπεράσει κατά πολύ μεγάλο βαθμό την πανδημία της COVID-19, πληθαίνουν οι ελληνικές επιχειρήσεις που αναζητούν εργαζομένους, αντιμετωπίζουν όμως μεγάλη δυσκολία εξεύρεσης του κατάλληλου προσωπικού. Πρόκειται για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται κατά κύριο λόγο στον τουριστικό κλάδο, στην εστίαση, στο λιανεμπόριο, στον χώρο της πληροφορικής ή και στον αγροτικό τομέα. Σύμφωνα με τους αναλυτές μάλιστα, αυτό δεν είναι ούτε καινούργιο ούτε μόνον ελληνικό φαινόμενο.
Το πρόβλημα υπογεννητικότητας που αντιμετωπίζουν όλες οι ανεπτυγμένες χώρες σε συνδυασμό με το brain drain που μεγεθύνθηκε κατά τη διάρκεια των οικονομικών κρίσεων, δημιουργούν μείωση του παραγωγικού δυναμικού της χώρας, ενώ οι χαμηλοί μισθοί που επικρατούν, αποτελούν παράγοντες που επιτείνουν το φαινόμενο. Την ίδια στιγμή, οι ειδικοί διαπιστώνουν έλλειψη εξειδίκευσης, ένα πρόβλημα άμεσα συνδεδεμένο με το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, με αποτέλεσμα να κααταγράφεται συνεχώς αυξανόμενη η αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης στην αγορά εργασίας. Τέλος, σημειώνουν πως οι συνέπειες της πρωτόγνωρης πανδημικής κρίσης που ζήσαμε και οι νέες τάσεις στην αγορά εργασίας που αυτές δημιούργησαν, όπως ευελιξία στον χώρο και στον χρόνο εργασίας, αλλά και η αλλαγή νοοτροπίας και προτεραιοτήτων, κάνουν τους νέους κυρίως εργαζομένους πιο επιλεκτικούς στις επιλογές τους.
Ετσι, εργοδοτικοί φορείς ζητούν από το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας την έγκριση «εισαγωγής» μετακλητών για το καλοκαίρι εργαζομένων. Σε ένα τέτοιο αίτημα κλήθηκε να απαντήσει τις προηγούμενες ημέρες το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ), παρουσία μάλιστα του προέδρου της ΓΣΕΕ Γιάννη Παναγόπουλου και των εκπροσώπων της ομοσπονδίας τουρισμού – επισιτισμού. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων εξέφρασαν έντονες διαμαρτυρίες, υποστηρίζοντας ότι 80.000 ξένοι εργαζόμενοι θα αλλοιώσουν το τοπίο της εργασίας τόσο σε επίπεδο εργασιακών δικαιωμάτων όσο και μισθών. Ετσι, το ΑΣΕ, έπειτα και από ένσταση που υπέβαλε η ΓΣΕΕ, δήλωσε αναρμόδιο να αποφασίσει γι’ αυτό το ζήτημα, το οποίο παραπέμφθηκε για συζήτηση στην Εθνική Επιτροπή Εργασίας, ένα όργανο που συνεδριάζει υπό την προεδρία του πρωθυπουργού, θεσμοθετήθηκε το 2015 και έως σήμερα δεν έχει ενεργοποιηθεί.
Να σημειωθεί ότι μόνο στα ξενοδοχεία οι ελλείψεις εργαζομένων το 2021 ξεπέρασαν τις 53.000 και άγγιξαν τις 60.000 κατά το 2022.
Αιγύπτιοι σε καλλιέργειες
Την ίδια στιγμή, πιλοτική συμφωνία με την κυβέρνηση της Αιγύπτου, προκειμένου Ελληνες εργοδότες κατά κύριο λόγο στον αγροτικό τομέα, να μπορούν να μετακαλούν ετησίως εργάτες γης από την Αίγυπτο για την κάλυψη των αναγκών τους στον πρωτογενή τομέα, κύρωσε πρόσφατα το ελληνικό Κοινοβούλιο. Κατά τον πρώτο χρόνο υλοποίησης της συμφωνίας, ο αριθμός των Αιγύπτιων εργαζομένων θα μπορεί να ανέλθει έως και τις 5.000.
Η διαδικασία προβλέπει διαβούλευση μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών, προκειμένου να προσδιορίζονται οι ανάγκες και ο αριθμός των θέσεων εργασίας στην αγροτική οικονομία, που μπορούν να καλύπτονται ετησίως από Αιγύπτιους εργαζομένους. Η διαδικασία αυτή θα ολοκληρώνεται το αργότερο έως την 31η Ιανουαρίου κάθε έτους.
