Μπορεί οι ασθενείς με ψωρίαση να καταφεύγουν σε μια σειρά από θεραπείες για τη νόσο τους, από δερματικές αλοιφές μέχρι φάρμακα που αλλάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, όμως σημαντικό ρόλο στην πάθηση μπορεί να έχει και η διατροφή, καθώς συμμετέχει καθοριστικά στον τρόπο με τον οποίο το σώμα αντιμετωπίζει τη φλεγμονή.
Ο σύλλογος υποστήριξης ψωριασικών ασθενών ΚΑΛΥΨΩ σε συνεργασία με την κλινική διαιτολόγο – διατροφολόγο Γεωργία Καπώλη, προχώρησαν σε συστάσεις για τα τρόφιμα που πρέπει να προτιμούν ή να αποφεύγουν οι ασθενείς με ψωρίαση.
Η σχέση ψωρίασης – διατροφής
«Η ψωρίαση είναι μια χρόνια αυτοάνοση διαταραχή του δέρματος. Το σώμα επιτίθεται κατά λάθος στον δικό του ιστό και αρχίζει να υπερπαράγει κύτταρα του δέρματος, τα οποία σχηματίζουν πλάκες στο δέρμα. Οι πλάκες είναι κόκκινες, φολιδωτές κηλίδες που μπορεί να έχουν φαγούρα ή να είναι επώδυνες. Μερικές φορές η ψωρίαση συνοδεύεται από ψωριασική αρθρίτιδα, μια φλεγμονώδη κατάσταση των αρθρώσεων», ανέφερε ο πρόεδρος του ΚΑΛΥΨΩ Κώστας Λούμος.
«Καμία από αυτές τις καταστάσεις δεν προκαλείται από τη διατροφή, αλλά υπάρχει μια σημαντική σχέση μεταξύ της διατροφής και της ψωρίασης», διευκρίνισε η κ. Καπώλη και συνέχισε «Πολλές τροφές όμως, είναι γνωστό ότι προκαλούν φλεγμονή σε όλο το σώμα. Σε μερικούς ανθρώπους, αυτός ο εκτεταμένος ερεθισμός μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ψωρίασης».
Τρόφιμα και φλεγμονή
Σειρά μελετών βρίσκονται σε εξέλιξη, διερευνώντας τον τρόπο με τον οποίο ορισμένες τροφές προκαλούν φλεγμονώδη αντίδραση. Όμως μέχρι στιγμής έχει φανεί ότι ορισμένες τροφές, ειδικά αυτές που έχουν υποστεί υψηλή επεξεργασία, βάζουν τους αμυντικούς μηχανισμούς του σώματος σε υπερένταση.
Για παράδειγμα, τα λιπαρά τρόφιμα μπορούν να αυξήσουν τη φλεγμονή στον λιπώδη ιστό, δηλαδή στο λίπος που βρίσκεται σε όλο το σώμα. Η παρατεταμένη φλεγμονή του λιπώδους ιστού – συνήθης σε άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα – αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ψωρίασης. Όπως είναι ήδη γνωστό ότι αυξάνει και τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακές και άλλες χρόνιες παθήσεις.
Τροφές που πρέπει να αποφεύγονται
Επιπλέον, και οι τροφές με πολλές θερμίδες που μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους, αυξάνοντας παράλληλα και τον κίνδυνο για παχυσαρκία, διαβήτη και καρδιακές παθήσεις, προκαλούν φλεγμονή.
Παρακάτω ακολουθούν διάφορες κατηγορίες φλεγμονωδών τροφών που μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της ψωρίασης.
- Αλκοόλ: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ κάνει το ήπαρ να λειτουργεί με «υπερωρίες». Πρέπει να παράγει χημικές ουσίες για να μεταβολίσει το αλκοόλ, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια φλεγμονή εάν πίνετε πολύ ή τακτικά. Το αλκοόλ μπορεί επίσης να βλάψει τα καλά βακτήρια στο έντερο, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε φλεγμονή στο κόλον και τα έντερα.
- Γαλακτοκομικά: Πολλά γαλακτοκομικά προϊόντα τείνουν να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή. Τα προϊόντα που περιέχουν αγελαδινό γάλα περιέχουν επίσης καζεΐνη, μια πρωτεΐνη που όσοι έχουν δυσανεξία στη λακτόζη, δυσκολεύονται να χωνέψουν. Ο χρόνιος γαστρεντερικός ερεθισμός από αυτές τις καταστάσεις μπορεί να επιδεινώσει τη φλεγμονή. Ορισμένοι βλέπουν βελτίωση στα συμπτώματα της ψωρίασης όταν κόβουν τα γαλακτοκομικά από τη διατροφή τους.
- Τρόφιμα που περιέχουν επεξεργασμένους υδατάνθρακες (λευκό ψωμί, σφολιάτες αρτοσκευάσματα από λευκό αλεύρι). Τα συγκεκριμένα τρόφιμα έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες συγκριτικά με τα αντίστοιχα ολικής αλέσεως, με αποτέλεσμα να περιέχουν πολλή ζάχαρη, η οποία μπορεί να προκαλέσει απότομη αύξηση του σακχάρου στο αίμα. Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες αυξάνουν επίσης τα τελικά προϊόντα προηγμένης γλυκοζυλίωσης, τα οποία είναι ουσίες στο αίμα που μπορούν να οδηγήσουν σε φλεγμονή.
- Τροφές με κορεσμένα λιπαρά και τρανς λιπαρά: Τα λίπη στα επεξεργασμένα κρέατα (αλλαντικά), στα τηγανητά, στο αγελαδινό γάλα, το γρήγορο φαγητό και πολλά επεξεργασμένα σνακ (σφολιάτες, ζύμες από λευκό αλεύρι) είναι γνωστό ότι προκαλούν φλεγμονή στο σώμα. Αυτά τα λίπη αυξάνουν την ποσότητα της λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (LDL) στο αίμα σας, που είναι γνωστή ως «κακή χοληστερόλη». Μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει σχέση μεταξύ του υπερβολικού λίπους στο σώμα και της ανάπτυξης ψωρίασης καθώς και της επιδείνωσης των συμπτωμάτων της ψωρίασης.
- Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρόσθετη ζάχαρη: Τα προστιθέμενα σάκχαρα στα αναψυκτικά, στους χυμούς φρούτων, στις καραμέλες, στα αρτοσκευάσματα και άλλα γλυκά διαφέρουν από τα φυσικά σάκχαρα σε τρόφιμα όπως τα φρούτα. Το σώμα μας παράγει ινσουλίνη για να επεξεργαστεί τη ζάχαρη, αλλά η υπερβολική πρόσθετη ζάχαρη αναγκάζει το σώμα μας να αποθηκεύσει αυτή την επιπλέον ενέργεια στα λιπώδη κύτταρα και να προκαλέσει φλεγμονή του λιπώδους ιστού. Τα τρόφιμα με πολλά πρόσθετα σάκχαρα μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών πρωτεϊνών που ονομάζονται κυτοκίνες. Επίσης, ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα τεχνητά γλυκαντικά όπως η ασπαρτάμη μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια φλεγμονή.
- Τροφές που περιέχουν γλουτένη: Η έρευνα έχει δείξει ότι τα άτομα με ψωρίαση τείνουν να έχουν υψηλότερα ποσοστά κοιλιοκάκης. Σε άτομα με κοιλιοκάκη, η γλουτένη (μια πρωτεΐνη στο σιτάρι και σε ορισμένα άλλα δημητριακά) πυροδοτεί μια αυτοάνοση αντίδραση που προκαλεί το σώμα να επιτεθεί στους ιστούς στο λεπτό έντερο. Τα άτομα με κοιλιοκάκη πρέπει να αποφεύγουν εντελώς τη γλουτένη, αν και ορισμένα άτομα χωρίς τη νόσο έχουν διαπιστώσει ότι η μείωση της γλουτένης στη διατροφή, μειώνει τις εξάρσεις της ψωρίασης.
Πώς μετράται η φλεγμονή
Ενώ ορισμένα τρόφιμα είναι γνωστό ότι προκαλούν φλεγμονή, δεν αντιδρούν όλοι με τον ίδιο τρόπο σε αυτά τα τρόφιμα. «Μερικοί ασθενείς ένιωθαν ότι το σιτάρι χειροτέρευε την ψωρίασή τους. Μια άλλη ασθενής είχε περισσότερες εξάρσεις όταν έτρωγε ξηρούς καρπούς», ανέφερε η κ. Καπώλη.
Ορισμένα τεστ μπορούν να μετρήσουν τη φλεγμονή με βιοδείκτες, οι οποίοι είναι ουσίες στο αίμα που αυξάνονται όταν το σώμα αντιδρά με συγκεκριμένο τρόπο σε τρόφιμα όπως τα λίπη ή η ζάχαρη. Για παράδειγμα, μια απλή εξέταση μπορεί να ελέγξει τα αυξημένα επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) στο αίμα. Το συκώτι παράγει επιπλέον CRP εάν υπάρχει φλεγμονή στο σώμα.
Καθώς προσαρμόζετε τη διατροφή σας για να ανακουφίσετε τα συμπτώματα της ψωρίασης, φροντίστε να συνεργαστείτε με τον γιατρό σας για να παρακολουθήσετε τα συμπτώματα και τα επίπεδα φλεγμονής.
Τροφές που πρέπει να φάτε εάν έχετε ψωρίαση
Ακριβώς όπως ορισμένα τρόφιμα προκαλούν φλεγμονή, άλλα μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της φλεγμονής. Γενικά, η ισορροπημένη διατροφή με πλήρη τροφή είναι η καλύτερη προσέγγιση για τη μείωση της φλεγμονής σε όλο το σώμα. Μπορεί να μειώσει τις εξάρσεις της ψωρίασης ή να κάνει τα συμπτώματά σας λιγότερο σοβαρά. Η παρακολούθηση μιας μεσογειακής διατροφής για ψωρίαση μπορεί επίσης να μειώσει τη χρόνια φλεγμονή που συμβάλλει σε καρδιακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2, καρκίνο και άλλες παθήσεις.
Οι καλύτερες τροφές, εάν έχετε ψωρίαση, περιλαμβάνουν:
- Ψάρια, άπαχη πρωτεΐνη ή πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης όπως το τόφου
- Φρούτα και λαχανικά
- Όσπρια (φασόλια και φακές)
- Ξηροί καρποί και σπόροι
- Ελαιόλαδο
- Μικρές ποσότητες γαλακτοκομικών με χαμηλά λιπαρά
- Ολικής αλέσεως
Ο καλύτερος τρόπος να πάρουμε τις βιταμίνες και τα μέταλλα που χρειαζόμαστε είναι μέσω των τροφών, όμως είναι ασφαλής και η συμπλήρωση με πολυβιταμίνες που μπορούν να μας συστήσουν ο γιατρός ή ο διαιτολόγος, ανάλογα με τις καθημερινές μας ανάγκες.
