Σημαντικά γερασμένο και συγκεντρωμένο στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη είναι το μεγαλύτερο ποσοστό του ανθρώπινου δυναμικού του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ). Την ώρα που στην Ευρώπη ο μέσος όρος ηλικίας των εργαζομένων στους σιδηροδρόμους βρίσκεται στα 42 έτη, στην Ελλάδα η μέση ηλικία είναι τα 55 χρόνια.
Είναι χαρακτηριστικό πως από περίπου 1.000 άτομα που απασχολούσε το 2021 ο ΟΣΕ, σύμφωνα με την έκθεση πεπραγμένων εκείνης της χρονιάς, τα 400 είχαν ηλικία μεταξύ 56 και 60 ετών, ενώ άλλα 89 ήταν άνω των 61 ετών και έως και 71. Αλλοι περίπου 300 εργαζόμενοι είχαν ηλικία μεταξύ 46 και 55 ετών. Εκτοτε έχουν βεβαίως… μεγαλώσει κι άλλο. «Η ηλικιακή κατανομή του προσωπικού δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για την εξοικείωσή του με τις νέες τεχνολογίες, ούτε για τα εν γένει αντανακλαστικά του», αναφέρουν κυνικά κύκλοι της αγοράς συμβούλων ανθρώπινου δυναμικού του ιδιωτικού τομέα που κλήθηκαν να σχολιάσουν σχετικώς. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για θέσεις εργασίας στο πεδίο και όχι σε γραφεία, προσθέτουν.
Η άλλη άποψη κάνει λόγο για σωρευμένη εμπειρία αλλά και αριθμό εργαζομένων ανά χιλιόμετρα σιδηροδρομικού δικτύου πολύ κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Επιπλέον γίνεται αναφορά σε πρόσφατους διαγωνισμούς προσλήψεων. Πράγματι, στις 29 Νοεμβρίου 2022 προκηρύχθηκε διαγωνισμός «πλήρωσης με σειρά προτεραιότητας ενενήντα συνολικά θέσεων προσωπικού με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, κατηγορίας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης διαφόρων ειδικοτήτων». Αλλά το όριο ηλικίας είναι τα 42 έτη, επίπεδο που δύσκολα βοηθάει στη ριζική ανανέωση του προσωπικού. Παράλληλα, μια δεύτερη ανάγνωση της προκήρυξης δείχνει πως η συντριπτική πλειονότητα των θέσεων αφορά κλειδούχους και σταθμάρχες και μόλις 10 τεχνίτες ηλεκτρονικούς.
Από περίπου 1.000 άτομα που απασχολούσε το 2021 ο ΟΣΕ, τα 400 είχαν ηλικία μεταξύ 56 και 60 ετών – Η άλλη άποψη κάνει λόγο για σωρευμένη εμπειρία.
Επιστρέφοντας στο υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό, εύκολα παρατηρεί κανείς πως ποσοστό μεγαλύτερο από 50% βρίσκεται στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη. Στη Λάρισα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΟΣΕ που εκδόθηκε πέρυσι και αφορά το 2021, βρίσκονταν 62 άτομα, δηλαδή 18 λιγότερα από τα 80 του 2020. Υπάρχουν βεβαίως και περιφέρειες όπως της Ξάνθης, της Ημαθίας, της Πέλλας, της Φλώρινας, της Καρδίτσας όπου υπάρχει μόνο ένας εργαζόμενος του ΟΣΕ, εγείροντας το εύλογο ερώτημα τι συμβαίνει όταν αυτός ο άνθρωπος παίρνει άδεια. Οι νομοί Φθιώτιδας, Μαγνησίας, Εβρου και Αχαΐας έχουν 22 έως 54 εργαζομένους ο καθένας.
Μισθολογικό κόστος
Μερικοί ακόμη αριθμοί και δείκτες που φωτίζουν το προφίλ του ανθρώπινου δυναμικού του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου έχουν ως εξής: Οσον αφορά το φύλο, το 18% είναι γυναίκες και το 82% άνδρες. Από τους περίπου 1.000 εργαζομένους που καταγράφει η έκθεση πεπραγμένων του 2021, οι 843 στους οποίους αναφέρεται η άλλη ετήσια οικονομική έκθεση του οργανισμού (οι οποίοι προφανώς είναι μόνιμοι, ενώ στην περίπτωση της έκθεσης πεπραγμένων περιλαμβάνονται και οι εποχικοί, με σύμβαση ορισμένου χρόνου) έχουν κόστος μισθοδοσίας 36.953 εκατομμύρια ευρώ. Ποσό που αντιστοιχεί σε καθαρές αποδοχές κοντά στις 2.000 ευρώ τον μήνα.
Το σημερινό σιδηροδρομικό δίκτυο της Ελλάδας ανέρχεται σε 2.716 χιλιόμετρα (ενεργό δίκτυο και ενεργό δίκτυο σε προσωρινή αναστολή λειτουργίας), εκ των οποίων όμως μόνον το 74% αφορά γραμμή κανονικού εύρους όπως είναι καθιερωμένο στην Ευρώπη, αλλά και διεθνώς, σύμφωνα πάντοτε με τα επίσημα δημοσιευμένα στοιχεία του ΟΣΕ. Ετσι, το μέσο μισθολογικό κόστος ανά χιλιόμετρο σιδηροδρόμου, ενεργού και σε αναστολή, αντιστοιχεί σε 13.622 ευρώ.
