Ένα από τα καίρια ερωτήματα που εγείρει η επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ στη Μόσχα αυτές τις ημέρες είναι πόσο θα μπορούσε ο πρόεδρος της Κίνας να συνδράμει τη γεωπολιτικά απομονωμένη Ρωσία τόσο στο πεδίο της μάχης όχι και εκτός αυτού – και τι ανταλλάγματα θα μπορούσε να αποσπάσει.
Δεν αποτελεί μυστικό ότι η Ρωσία προσδοκά στη βοήθεια της Κίνας, καθώς παραπαίει σε ένα οικονομικό και στρατιωτικό τέλμα ως απόρροια της εισβολής της στην Ουκρανία πριν από έναν χρόνο, όπως σημειώνει το CNBC. Οι διεθνείς κυρώσεις περιόρισαν ή απέκοψαν την πρόσβαση της Ρωσίας σε πολλές δυτικές αγορές, ενώ την ίδια στιγμή ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία κινδυνεύει να εξελιχθεί σε ένα αιματοκυλισμένο τέλμα που θα μπορούσε, εάν το Κρεμλίνο χάσει τη μάχη, να προκαλέσει τεκτονικές πολικές αλλαγές στη Μόσχα.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Κινέζος πρόεδρος Σι και ο του Βλαντίμιρ Πούτιν πρόκειται να συζητήσουν σήμερα στη Μόσχα για τον πόλεμο στην Ουκρανία και το ειρηνευτικό σχέδιο της Κίνας για την επίλυση της πολεμικής σύγκρουσης, όπως δήλωσε και ο Ρώσος ηγέτης καλωσορίζοντας τον Κινέζο ομόλογό του, εχθές.
Ανεπίσημα, ωστόσο, οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι δύο ηγέτες είναι πιθανόν να συζητήσουν για τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε η Κίνα να βοηθήσει τη Ρωσία, χωρίς το Πεκίνο να κινδυνεύσει να υποστεί τις κυρώσεις της Δύσης.
Η Ρωσία φέρεται να έχει ζητήσει από το Πεκίνο στρατιωτική και οικονομική βοήθεια από την αρχή σχεδόν της εισβολής στην Ουκρανία, αν και οι δύο κυβερνήσεις το έχουν αρνηθεί δημοσίως. Παρά ταύτα, παραμένουν οι υποψίες ότι το Πεκίνο, παρά τις συνεχείς αρνήσεις του, θα μπορούσε να παράσχει στη Μόσχα όπλα.
Για πολλούς πολιτικούς αναλυτές που ασχολούνται με τη εμβάθυνση της σχέσης της Ρωσίας με την Κίνα την τελευταία δεκαετία, το μεγάλο ερώτημα είναι το εξής: Τι θα μπορούσε να ζητήσει η Κίνα ως αντάλλαγμα για να βοηθήσει τη Μόσχα;
Οι επιδιώξεις του Πεκίνου
Όσον αφορά την Κίνα, οι απόψεις των γεωπολιτικών αναλυτών συγκλίνουν απόλυτα ειδικά για μία πτυχή της εξωτερικής πολιτικής του Πεκίνου: η Κίνα δεν παρακινείται ποτέ απλώς και μόνο από αλτρουισμό, καθώς πάντοτε υπάρχει ένα τίμημα (ή αντάλλαγμα για το Πεκίνο) για την υποστήριξη ή την παρέμβασή της.
Αργότερα, σήμερα, ο Σι και ο Πούτιν αναμένεται να προβούν σε κοινή ανακοίνωση καθώς και να υπογράψουν, ενδεχομένως, διάφορες συμφωνίες που αφορούν τον τομέα της ενέργειας, με ορισμένους αναλυτές να εκτιμούν ότι το Πεκίνο θα μπορούσε κάλλιστα να επιδιώξει πρόσβαση σε περισσότερα ρωσικά εμπορεύματα και πόρους με έκπτωση.
“Ο Πούτιν είναι αδύναμος, προσέρχεται σε αυτές τις διαπραγματεύσεις λόγω του ότι είναι ευάλωτος”, σημειώνει ο Timothy Ash, στρατηγικός αναλυτής αναδυόμενων αγορών στην BlueBay Asset Management, σε σχόλιό του μέσω email τη Δευτέρα, προσθέτοντας ότι αναρωτιέται “ποιο τίμημα θα αποσπάσει ο Σι για να σώσει τον Πούτιν”, προσθέτοντας πως “…πρέπει να βγάλει κάτι”.
“Ο Σι ξέρει ότι ο Πούτιν είναι απελπισμένος και εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από την Κίνα. Εάν ο Πούτιν είναι διατεθειμένος να προσφέρει στην Κίνα συμφωνίες με μακροχρόνια έκπτωση για βασικά προϊόντα, τόσο το καλύτερο. Η Κίνα θα πάρει ό,τι μπορεί από τον αποδυναμωμένο Πούτιν”.
Η Κίνα θα μπορούσε επίσης να επιδιώξει να εξασφαλίσει την υποστήριξη της Ρωσία σε περίπτωση που εμπλακεί σε μια ένοπλη σύγκρουση με την Ταϊβάν, ένα νησί στα ανοικτά των ακτών της Κίνας του οποίου την εθνική κυριαρχία δεν αναγνωρίζει το Πεκίνο.
Οι αναλυτές σπεύδουν να επισημάνουν ότι πιθανόν η Κίνα να παρακολουθεί την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία για να δει πώς εξελίσσεται και πώς αντιδρά ο υπόλοιπος κόσμος, ώστε να αξιολογήσει αν αξίζει να προχωρήσει σε ένος είδους ένοπλη επίθεση κατά της Ταϊβάν.
“Κάποια μέρα, αν αντιμετωπίσουμε μια κρίση στα στενά της Ταϊβάν, υποθέτω ότι [η Κίνα] θα χρειαστεί επίσης διαφορετικού είδους υποστήριξη από τη Ρωσία εάν λάβει υπάρξει μια τέτοια σύγκρουση, οπότε αυτό είναι ένα κάτι [που μπορεί να δούμε]”, δήλώσε στο CNBC η Alicja Bachulska, πολιτική αναλύτρια στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
“Αυτό όμως, βραχυπρόθεσμα θα οδηγήσει επίσης σε ακόμη πιο ασύμμετρες οικονομικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Κίνας, κάτι που συμβαίνει ήδη εδώ και πολλά χρόνια, με τη Ρωσία να εξελίσσεται σε μια πολύ φθηνή πηγή ενέργειας για την Κίνα”, πρόσθεσε.
Η Κίνα διαφοροποιεί τις ενεργειακές πηγές της και στρέφεται στη Ρωσία για να το επιτύχει, σημείωσε η Bachulska, ενώ επιδιώκει την προμήθεια και πρώτων υλών από τη γείτονά της. Η πολιτική αναλύτρια επισημαίνει ότι υπάρχει κάποια δυναμική στη σχέση, στην οποία η Ρωσία εξακολουθεί να διατηρεί το πλεονέκτημα, εξηγώντας ότι “στη στρατιωτική βιομηχανία… η Ρωσία εξακολουθεί να έχει το πάνω χέρι, για παράδειγμα, σε τεχνολογίες αεριωθούμενων αεροσκαφών ή σε πυρηνικές τεχνολογίες”.
“Όμως, συνολικά, η Κίνα έχει το πάνω χέρι από οικονομική άποψη και αν η Κίνα στηρίξει τη Ρωσία με πιο ουσιαστικό τρόπο, η υπεροχή της θα διευρυνθεί”, πρόσθεσε. Το CNBC επικοινώνησε με το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας ζητώντας ένα σχετικό σχόλιο και δεν έχει λάβει ακόμη απάντηση.
Η Κίνα θέλει μια πιο αδύναμη Δύση, αλλά…
Παρότι η Κίνα είναι αναμφίβολα αυτή που υπερτερεί στη σχέση μεταξύ Πεκίνου και Μόσχας, οι δύο χώρες έχουν πολλά άλλα κοινά σημεία και ευθυγραμμίζονται σε ιδεολογικό επίπεδο· αμφότερες έχουν αναπτύξει εδώ και χρόνια μια αντιπαλότητα με τη Δύση, περιφρονούν την επεκτακτικότητα του ΝΑΤΟ, ενώ μοιράζονται και την επιθυμία για έναν “πολυπολικό κόσμο”, όπου η κυριαρχία των ΗΠΑ αμφισβητείται και, ιδανικά, περιορίζεται.
Ωστόσο, η Κίνα καλείται να περπατήσει πάνω σε τεντωμένο σκοινί προκειμένου να μπορέσει να στηρίξει τους στρατηγικούς της εταίρους και να προωθήσει τους στόχους της, χωρίς όμως να αποξενώσει τη Δύση και ενδεχομένως να χάνει την πρόσβαση στις αγορές της, που είναι ζωτικής σημασίας για τις εξαγωγές και την ανάπτυξη της οικονομίας της.
Το Πεκίνο ανησυχεί επίσης για το μήνυμα που θα έστελνε στους συμμάχους και τους εταίρους του εκτός Ρωσίας, εάν υποστήριζε υπερβολικά έναν πολεμοκάπηλο ηγέτη.
Ο Ash επισημαίνει ότι η Κίνα θα συνεχίζει με μεγάλη προσοχή να εξελίσσει τη σχέση της με τη Ρωσία, καθώς ξέρει ότι αν δεν προσέξει, θα μπορούσε να εγείρει φόβους και ανησυχίες στις άλλες χώρες που απαρτίζουν τον “Παγκόσμιο Νότο”, όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια ομάδα χωρών που ευθυγραμμίζεται σε κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο και που στην συγκεκριμένη περίπτωση χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής, της Ασίας και της Ωκεανίας.
“Ο Σι καλείται να επιλέξει είτε να αυξήσει την υποστήριξή του προς τον Πούτιν και να του παράσχει όπλα ώστε να συνεχίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, είτε να προωθήσει μια ειρηνευτική πρωτοβουλία. Η πρώτη επιλογή θα του στερούσε τον Παγκόσμιο Νότο, οπότε εξακολουθεί να πιστεύω ότι η Κίνα θα επιδιώξει να προσφέρει στον Πούτιν μια διέξοδο”, καταλήγει ο Timothy Ash.
