Εγκαινιάστηκε με επιτυχία από την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, παρουσία πολιτικών ,ανθρώπων της τέχνης και του φιλότεχνου κοινού η αναδρομική και τιμητική έκθεση που παρουσιάζει την ιδανική Ελλάδα του Κωνσταντίνου Παρθένη. Η έκθεση που πραγματικά κοσμεί την νέα Εθνική Πινακοθήκη θα έχει διάρκεια από τις 6 Ιουλίου μέχρι τις 28 Νοεμβρίου 2022. Συγκροτείτε από συλλογικού επιπέδου μνημειακές καταθέσεις από το συνολικό έργο του πρωτοπόρου , αναμορφωτή της ελληνικής ζωγραφικής, του κοσμοπολίτη, δάσκαλου, Έλληνα ζωγράφου Κωνσταντίνου Παρθένη(1878–1967) που στην ιδιότυπη δημιουργία του συνοψίζεται η ιστορία της τέχνης τόσο της Ελλάδας όσο και του Βυζαντίου.
Παράλληλα θα πρέπει να αναφέρω πως πρόκειται για την πρώτη περιοδική έκθεση που χαρακτηρίζει την έναρξη και την λειτουργία της Εθνικής Πινακοθήκης στο πλέον ανακαινισμένο μεγαλοπρεπές κτίριο της . Την προετοίμασε με κάθε φροντίδα ,επιμέλεια και λεπτομέρεια η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, στην οποία και αφιερώνεται. Περιλαμβάνει έργα που ανήκουν στην Πινακοθήκη και άλλα που προέρχονται από ιδιωτικές συλλογές. Αρκετά εκτίθενται για πρώτη φορά. Ανάμεσα στα δέντρα που μοιάζουν σαν φλόγες που υψώνονται στον ουρανό, τις σβησμένες χωρίς όρια συνθέσεις, τα λευκόχρωμα πορτρέτα των αστών και τις σκούρες όψεις των ελληνικών νησιών Συνυπάρχουν οι θρησκευτικές εικόνες με κάλλος και επιρροή από την ευρωπαϊκή ζωγραφική ,Λάμπει η πάλλευκη ομορφιά της γυναίκας του Σοφίας σε ένα γυμνό εξιδανικευμένης ομορφιάς και αγνότητας. Διαμάντι της έκθεσης αποτελεί το σημειωματάριο του, γραμμένο στα γαλλικά που μιλούσε όπως και τα ιταλικά και τα 70 σχέδια, τεκμήρια της πυρετικής δημιουργικής ζωής του, δίπλα στα εκατό και πλέον έργα του.
Ο σπουδαίος δημιουργός που έζησε την ανατολή του 20ού αιώνα, είχε καταγωγή από την Αλεξάνδρεια της ευμάρειας και της πολυπολιτισμικής ατμόσφαιρας. Πραγματοποίησε σπουδές στην ελληνική γλώσσα και στην μουσική στα τρία κέντρα της Ευρώπης .Στην Ρώμη, στην Βιέννη και στο Παρίσι. Η σημαντική παιδεία που απόκτησε μέσα από την μάθηση διαμόρφωσε τόσο τον καλλιτεχνικό προσανατολισμό του όσο και την αινιγματική, μοναχική και πολύτροπη προσωπικότητά του. Υπήρξε σύμφωνα με τους ειδικούς ,τους ιστορικούς τέχνης και το κοινό αυτός που αναμόρφωσε την επαρχιακή καλλιτεχνική σκηνή της Ελλάδας. Ο συμβολισμός της πρώτης αναδρομικής έκθεσης, σήμερα που αφιερώνεται στην πορεία, τις κατακτήσεις και τις ευρύτερες επιδόσεις του και δεν είναι καθόλου τυχαίος, καθώς είναι γνωστό πως ο Παρθένης ξεκίνησε από τα κέντρα της Ευρώπης και κατέληξε να κοιτάζει την Ακρόπολη από το εντυπωσιακό σπίτι του απέναντι από τους πρόποδές της. Οι εικονογραφικές αναφορές του στην αρχαιότητα και στην βυζαντινή τέχνη διαμόρφωσαν ένα προσωπικό ζωγραφικό εκπαιδευτικό ιδίωμα που εξελίσσεται σταθερά μέχρι το τέλος της ζωής του μέσα από μια πληθώρα καταθέσεων, εκφάνσεων και εξάρσεων .
Η καλλιτεχνική δημιουργία του άλλωστε χαρακτηρίζεται από συνεχείς πρωτεϊκές και ιδιάζουσες μεταμορφώσεις. Μόνο ο περίπου συνομήλικός του ο Picasso (1881-1973) μπορεί να παραβληθεί μαζί του η δίπλα του σε αυτό τον τομέα. Είναι ευρύτατα γνωστό πως ο τεράστιος και αξεπέραστος αυτός Έλληνας καλλιτέχνης μοιράστηκε με τον Ισπανό ομότεχνό του και ένα άλλο σπάνιο προνόμιο και πρόσημο με ορόσημο. Οι δυο τους διατήρησαν στην καριέρα τους ως κοινά στοιχεί και δεδομένα μια στιλιστική σταθερά, έναν ευανάγνωστο γενετικό κώδικα, ένα άμεσα αναγνωρίσιμο ύφος ,καταστάσεις δηλαδή που διαπερνούσαν αλλά και ενοποιούσαν τις πολύτροπες αναζητήσεις τους. Αυτό πάντως που χαρίζει την μοναδική ατομικότητά του Παρθένη του είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζει την καλλιτεχνική δημιουργία, ως καθαρά πνευματική υπόθεση, ως cosa mentale, όπως την είχε ορίσει ο Leonardo da Vinci (1459-1519). Ο τελικός προορισμός της είναι η καθαρή ποίηση, αλλά ο δρόμος που οδηγεί σε αυτή την κορυφή είναι η έρευνα, η γνώση, η σοφία: “Η τέχνη όμως πρέπει να έχει και την επιστήμη της. Και την επιστήμη μπορεί καθένας να τη διδαχτεί. Η τέχνη είναι ουσιαστικά ατομική, προσωπική”. Το καταλυτικό στοιχείο της τελικής αλχημικής κράσης, που συναιρεί και συγχωνεύει τον ιδιότυπο εκλεκτισμό του Αλεξανδρινού καλλιτέχνη, και που συνιστά εν τέλει την πεμπτουσία του ύφους του, είναι μια ιδανική άνω πατρίδα του μύθου, της ιστορίας και της τέχνης, όπως τη θεάται ένας μορφωμένος Έλληνας της διασποράς από προοπτική απόσταση. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που είδε και μετουσίωσε στην ποίησή του ο Καβάφης την ιστορία και τον μύθο μιας φιλτάτης ιδεατής και διαχρονικής Ελλάδας με νοσταλγία, εκ του μακρόθεν. Γιατί στην πραγματικότητα ο Παρθένης παρέμεινε για πάντα εθελοντικά αυτοεξόριστος και ανένταχτος, πολίτης της δικής του ουτοπικής Ελλάδας» επισημαίνει και παρατηρεί στο κείμενο της η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα.
Ο Παρθένης έρχεται έτσι και αλλιώς από έναν άλλο κόσμο, κομίζει έναν άλλο αέρα και έχει συνείδηση της διαφοράς του από τους ομοτέχνους του στην φτωχή καλλιτεχνικά χώρα μας των αρχών του αιώνα. Η υπερήφανη στάση του ανακαλεί στη μνήμη έναν άλλο Έλληνα καλλιτέχνη της διασποράς, τον οποίο ο Παρθένης θαύμαζε: τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο. Είκοσι πέντε ετών ήρθε στην Ελλάδα και συμμετέχει στην έκθεση του Ζαππείου. Ταξίδεψε πολύ. Στην Ελλάδα ,στην Κωνσταντινούπολη, στο Κάιρο ζωγραφίζοντας και επιχειρώντας να συνθέσει την βυζαντινή παράδοση με την δυτική τέχνη. Αργότερα βρέθηκε στο Παρίσι και στην Βιέννη και δέχθηκε τις επιρροές του συμβολισμού, ενώ πίστευε ακράδαντα ότι ”ο καλλιτέχνης έχει προορισμό να σμίγει εις τον συνηθισμένο κόσμο έναν κόσμο υπερφυσικό”.
Ο Παρθένης μελέτησε εξονυχιστικά και εμπεριστατωμένα τον Σεζάν προκειμένου να αναπτύξει την αναλυτική διδακτική μέθοδο, που εφάρμοσε αργότερα όταν δίδαξε στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο ζωγράφος Ευγένιος Ματθιόπουλος στην μονογραφία του ο Παρθένης γνώρισε στο Παρίσι, όχι μόνο το έργο του πρωτεργάτη του Κυβισμού Pablo Picasso (1881-1973) στην έκθεση της γκαλερί Notre-Dame-des-Champs (1910), αλλά και τους άλλους εκπροσώπους του κινήματος που είχαν παρουσιαστεί ομαδικά στο Salon des Indépendants το 1911.
