Ως παιδιά ακούγαμε πολλές ιστορίες για τον πόλεμο. Οι παππούδες των περισσοτέρων είχαν μια τέτοια εμπειρία από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940.
Μία από αυτές τις ιστορίες, ίσως την πιο φιλειρηνική που έχω ακούσει ποτέ, ήταν αυτή που μου διηγούταν ο παππούς μου. Πάνω στα βουνά της Αλβανίας, πολεμώντας δύο εχθρούς τους Ιταλούς και το κρύο, μού έλεγε πως ο Ιταλός ήταν εύκολος εχθρός, μπορούσες να καταλάβεις από μακριά ότι έρχεται και έπαιρνες τα μέτρα σου. Το κρύο όμως ήταν ύπουλο για τα πόδια, τα χέρια, το μυαλό, οι άλλοι ήταν φαντάροι σαν και εμάς. «Που λέτε, είχαμε βγει τρία άτομα περιπολία, αλωνίζαμε κάτι χαράδρες να δούμε ύπουλες κινήσεις των εχθρών. Ξαφνικά, πίσω από κάτι βράχια αράζουν δύο Ιταλοί (πόσο παραστατικός, σαν τώρα νομίζω ότι εμφανίστηκαν όχι μπροστά στον παππού, αλλά μπροστά μου), αρχίσαμε να τρέχουμε, να γυρίσουμε πίσω να ειδοποιήσουμε το φυλάκιο μας. Εκείνοι μας φώναζαν στη γλώσσα τους, noi siamo fratelli, moi siamo fratelli, ο ένας από εμάς ήξερε κάτι βλάχικα, είμαστε αδέρφια σημαίνει, σταθείτε δεν έχουν κακό σκοπό, Κοκκαλώσαμε, λίγο από τον φόβο λίγο από την έκπληξη, βρήκαμε μία εσοχή σε έναν βράχο, βγάζουν εκείνοι από τις τσέπες τους κάτι σοκολάτες κι ένα φλασκί κονιάκ, μας πρόσφεραν, ο πειρασμός μεγάλος μπροστά μας, δεν λέγαμε να τα αγγίξουμε, σκεφτόμαστε πως θέλουν να μας δηλητηριάσουν, θα μας σκοτώσουν με άλλον τρόπο σκεφτήκαμε. Είδαν τον δισταγμό μας, noi siamo fratelli, συνέχιζαν εκείνοι, άπλωσαν τα χέρια και έσφιξαν τα δικά μας. Αρχίσαμε να κλαίμε όλοι μαζί, ένας έβγαλε μία φωτογραφία με δύο μικρά παιδιά, τη φιλούσε και έκλαιγε. Με νοήματα τους είπα έχω και εγώ δύο αγόρια, δεν είχα ακόμα τον μικρότερο. Οι άλλοι δύο δικοί μου, ο ένας αρραβωνιασμένος, ο άλλος ελεύθερος, είχαν όμως μάνα, πατέρα, αδέρφια, μπορεί και καμία κοπέλα με το νου τους. Ήπιαμε δυο γουλιές κονιάκ, σκουπίσαμε τα δάκρυα με τα μανίκια μας… Σηκωθήκαμε με την καρδιά βαριά, απομακρυνθήκαμε, ενώ εκείνοι επαναλάμβαναν, noi siamo fratelli… Ακόμα και αν αύριο σκοτώναμε ο ένας τον άλλον, πάλι αδέλφια θα ήμασταν, τα αδέρφια μας θα σκοτώναμε…».
Άνθρωποι όλου του κόσμου, πόσο δίκιο είχε ο παππούς… noi siamo fratelli
